| dc.description.abstract | Romans hebben de kracht onbewust een ideologie over te dragen op de lezer. Deze ideologie is soms moeilijk aan te wijzen. Volgens onderzoeker Maaike Meijer speelt representatie een grote rol bij de vorming van een ideologie. Om de werking van deze ideologie zichtbaar te maken, stel ik mijzelf de vraag hoe de representatie van de njai tot stand komt in Rubber van Madelon Székely-Lulofs en Aarde der mensen van Pramoedya Ananta Toer.
Om deze vraag te beantwoorden kijk ik om te beginnen naar de vertelsituatie, de focalisatie en het gebruik van de indirecte rede in de romans. Deze aspecten van de tekst tonen wie daadwerkelijk aan het woord is in de romans en wiens visie je als lezer te zien krijgt. In het tweede deel van de analyse onderzoek ik hoe de karakteriseringen van de njais tot stand komen in de romans. Hierdoor zien we op welke manier de njai haar - ondergeschikte - positie verkrijgt.
Deze analyses tonen dat focalisatie een grote rol heeft bij de representatie van de njai. In Rubber krijgt de njai weinig focalisatie en is ze voortdurend het gefocaliseerde object wat haar een ondergeschikte positie geeft. Een ander belangrijk punt bij de totstandkoming van de representatie van de njai zijn de binaire opposities. De njai-figuur wordt in beide romans op het gebied van gender, etniciteit en klasse tegenover een tegengesteld figuur geplaatst, waardoor de njai wordt gedefinieerd. Zo wordt de ondergeschiktheid van Njai Ontosoroh in Aarde der mensen benadrukt door de macht die de westerse man nog steeds op haar uitoefent, ondanks haar ogenschijnlijke onafhankelijkheid. De njais in Rubber worden continu tegenover de vrije westerse vrouw geplaatst, wat het afhankelijke en onderdanige karakter van de njais benadrukt.
Een vergelijking van deze twee werken laat zien dat de positie van de njai in beide romans hetzelfde is: ondergeschikt. De representatie van de njai vertoont zowel overeenkomsten als verschillen. In beide werken komt definiëring tot stand door middel van binaire opposities, maar toch speelt de njai in beide werken een totaal andere rol. In Rubber sluipt de ideologie de tekst in, waar zij in Aarde der mensen openlijk uitgedragen wordt. De njai in Aarde der mensen lijkt in eerste instantie onafhankelijk en machtig, maar het einde van roman toont dat ook zij een ondergeschikte positie heeft. Hoewel de njais in deze romans een totaal verschillende plaats innemen en de representatie van de njai op verschillende manieren tot stand komt, is het resultaat hetzelfde: de njai is ondergeschikt. | |
