Redundantie in vmbo-examenopgaven: effecten op de begrijpelijkheid

Abstract

Met de toegenomen contextualisering van examenvragen, zijn examens meer leeswerk gaan vergen. Voor een kwart van de middelbare scholieren vormt lezen echter een probleem; met name vmbo-leerlingen zijn vaak zwakke lezers. In de afgelopen jaren is er een start gemaakt met onderzoek naar aspecten die de leesbaarheid van vmbo-examens kunnen beïnvloeden. Dit onderzoek past in deze lijn en gaat na wat de invloed van redundante informatie in contexten van vmbo-examenopgaven is op de verwerking van en score op die opgaven. Cognitive Load Theory vormt daarbij het raamwerk. Er is een experiment uitgevoerd waarbij 90 vmbo-leerlingen opgaven uit Maatschappijleerexamens maakten. In de helft van de opgaven was redundante informatie in de context geschrapt. 30 leerlingen maakten de opgaven hardopwerkend om inzicht te verschaffen in de verwerking van de opgaven. Uit de resultaten van het hardopwerkonderzoek bleek dat leerlingen bij de originele opgaven vaker haperden, deze opgaven vaker integraal teruglazen en dat leerlingen soms door redundante informatie op het verkeerde been werden gezet bij beantwoording van de vraag. Uit analyse van de scores bleek dat leerlingen over het algemeen de ingekorte versie van opgaven beter maakten, maar dat er grote verschillen waren tussen de opgaven. Er is dan ook vervolgonderzoek nodig om te achterhalen welke opgavekenmerken het effect van redundantie versterken of verzwakken. Tot die tijd luidt het advies aan examenmakers om de hoeveelheid redundante informatie in opgavecontexten te beperken.