Taal in grenscorrectiegebied - De taalsituatie in het Duitse Elten onder Nederlands bestuur 1949-1963

Abstract

In deze scriptie focus ik me op de talige kant van het Nederlandse bestuur in de Duitse grensplaats Elten tussen 1949 en 1963. Op welke manier staats- en taalgrenzen zich tot elkaar verhouden wordt besproken in het theoretisch kader om zodoende een beter beeld te krijgen van de invloed van de Nederlandse annexatie op de taalsituatie. Dit raamwerk is specifiek gericht op de taalsituatie van de Nederrijn — de regio waarin Elten ligt —, nabij het Duitse Kleef en Nijmegen. In deze regio wordt het Kleverlands gesproken: een grensoverschrijdend dialect. In de literatuurstudie naar de periode in Elten onder Nederlands bestuur zet ik de historische, sociaal-culturele en linguïstische aspecten uiteen. Op welke manier het Nederlandse taalbeleid veranderde in Elten wordt beschouwd binnen de domeinen overheid, onderwijs en taallandschap. Daarnaast komen ook de attitudes van de bevolking ten aanzien van de annexatie en de taal aan bod. De resultaten van de diepte-interviews met enkele bewoners van Elten bevestigen uitkomsten van de literatuurstudie en geven aanvullende informatie. De informanten zijn ondervraagd naar hun taalgebruik, taalcompetentie, communicatiemethoden en taalattitudes met betrekking tot het Duits, Nederlands en het lokale dialect. Daarnaast is ingegaan op de persoonlijke ervaringen en attitudes ten aanzien van de Nederlandse periode. Bovendien komt ook naar voren welke gevolgen van de grenscorrectie er zijn aan te wijzen in de huidige situatie.