De relatie tussen leerdoelen, prestatiedoelen, verschillende aspecten van doeloriëntaties en intrinsieke en extrinsieke motivatie en depressie

Abstract

Depressie komt het vaakst voor van alle psychiatrische stoornissen. Twaalf procent van de bevolking ervaart ooit in zijn leven een depressieve stoornis. Op dit moment vormt de depressieve stoornis 4,4 procent van de wereldwijde ziektelast en naar verwachting zal de depressieve stoornis in 2030 wereldwijd tot de top drie van aandoeningen met de grootste ziektelast behoren. Het grootste deel van de wereldbevolking krijgt dus ooit, direct of indirect, te maken met depressie. De combinatie van een hoge prevalentie, grote ziektelast en een groot aantal behandeltrajecten maken het belangrijk om depressie beter te begrijpen en beter te behandelen. Dit onderzoek is erop gericht meer te weten te komen over de rol van de zogenoemde “doeloriëntaties” en motivatie van depressieve patiënten. Doeloriëntaties blijken samen te hangen met concepten als coping, emoties en het welzijn van de mens. Daarnaast kunnen doeloriëntaties in verband worden gebracht met affectieve stoornissen. Ondanks deze verbanden en het feit dat het nastreven van doelen een centrale factor blijkt te zijn in de menselijke motivatie, is er tot op heden weinig aandacht geweest voor doel gerelateerde perspectieven bij depressie. De participantengroep in het huidige onderzoek (N = 31) bestaat uit cliënten van Altrecht Polikliniek Nieuwegein die in behandeling zijn of in behandeling komen voor een depressieve stoornis. Tijdens het ‘Gespecialiseerde Depressie Assessment’ (GDA) zijn semi-gestructureerde vragen gesteld over de verschillende kenmerken van depressie (Checklist Stagering en Profilering) en doelen (Measure to Elicit Positive Future Goals and Plans). Daarnaast vulden de participanten vragenlijsten in over depressie (Inventory of Depressive Symptomatology), doelen (Achievement Goal Questionnaire-Revised) en motivatie (Treatment Self Regulation Questionnaire). Dit onderzoek toont een relatie tussen de mate van ervaren controle over doelen en depressie (p < .05). Er kan worden geconcludeerd dat mensen die minder controle ervaren over hun doelen meer depressieve klachten ondervinden. De overige aspecten van doeloriëntaties; het aantal doelen, de haalbaarheid van de doelen en de specificiteit van de doelen blijken geen significante voorspellers van depressie. Daarom zouden therapeutische inspanningen bij voorkeur gericht moeten zijn op het uitdagen van negatief denken met betrekking tot de ervaren controle over het doel, in plaats van de therapie te richten op het aanmoedigen om uitvoerbare doelen te identificeren. Het veronderstelde verband tussen leerdoelen, prestatiedoelen en depressie en de invloed van motivatie is niet aangetoond in dit onderzoek. Er zijn wel aanwijzingen gevonden voor enige samenhang tussen de mate waarin men geneigd is prestatiedoelen te stellen en depressie. In de toekomst zou het huidige onderzoek kunnen worden voortgezet, zodat er een grotere steekproef wordt verkregen en mogelijk sterkere effecten worden gevonden tussen deze variabelen.