Jeugdzorg in transitie: Een procesevaluatie van de pilot UP!

Abstract

In dit onderzoek is het programma UP! geëvalueerd middels een procesevaluatie. In het programma UP! staat de werkwijze outreachend werken en vroegtijdig signaleren centraal. Deze werkwijze past binnen het kader van de transitie van de jeugdzorg, die op 1 januari 2015 gaat plaatsvinden. In UP! wordt de zorgstructuur ingebed in het onderwijs. In dit onderzoek wordt gemeten of deze werkwijze leidt tot snelle en effectieve begeleiding bij jongeren met probleemgedrag. Daarnaast wordt onderzocht of de samenwerking tussen mentoren, ouders, jongeren en jeugdzorgmedewerkers is verbeterd.

Onder outreachend werken wordt verstaan dat de ouders en jongeren actief worden betrokken bij de begeleiding. Uit de literatuur blijkt dat jeugdzorgmedewerkers contact leggen met de participanten, waardoor de drempel wordt verlaagd voor het opstarten van de begeleiding. De mentoren signaleren het probleemgedrag vroegtijdig in de klas. Uit de literatuur blijkt dat wanneer problemen eerder worden gesignaleerd, zij effectiever opgelost en voorkomen kunnen worden. Daarnaast is het van belang dat tijdens UP! de participanten goed samenwerken. Uit de literatuur blijkt dat een grotere betrokkenheid van de participanten leidt tot minder probleemgedrag. Wanneer de participanten goed contact onderhouden en samenwerken wordt het probleemgedrag onder jongeren verkleind. De participanten zijn geïnterviewd met behulp van een vragenlijst.

Uit de resultaten is geconstateerd dat het probleemgedrag niet is opgelost, maar wel is verminderd. De werkwijze van UP! heeft de onderlinge samenwerking bevorderd. Het vroegtijdig signaleren is door de mentoren snel uitgevoerd, zoals dat vooraf in de doelstellingen is vastgesteld. Het outreachend werken verloopt echter niet voldoende effectief. De jeugdzorgmedewerkers kunnen de mentoren meer betrekken bij de begeleiding, maar de mentoren kunnen zelf ook meer initiatief tonen. De beperkingen van dit onderzoek zijn het geringe aantal participanten, de niet meetbaarheid van de effectiviteit omdat er geen nulmeting is uitgevoerd en de vooraf opgestelde doelstellingen zijn te beperkt en vaak niet meetbaar. Tenslotte is er te weinig informatie bekend over het programma UP!. Met meer bekendheid over het programma zullen de participanten enthousiaster worden over de werkwijze van UP!.