"Pensioenen? Maar daar weet ik niets van hoor!” Een onderzoek naar de invloed van financiële geletterdheid bij het vinden en begrijpen van informatie in een startbrief

Abstract

Dit onderzoek gaat over de startbrief die werknemers krijgen als ze beginnen bij een nieuwe werkgever. Hierin staan de belangrijkste kenmerken van de pensioenregeling. Wat er in de startbrief moet staan, is wettelijk voorgeschreven. Daarnaast is bij wet vastgelegd dat pensioeninformatie begrijpelijk moet zijn voor de deelnemers. Uit onderzoek blijkt echter dat veel startbrieven helemaal niet begrijpelijk en duidelijk zijn (AFM, 2010a). In dit onderzoek werd een startbrief getest op begrijpelijkheid en vindbaarheid. De centrale vraag was: in hoeverre heeft financiële geletterdheid invloed op het vinden begrijpen en van pensioeninformatie bij verschillende structuren van de startbrief? Honderd respondenten maakten eerst een meerkeuzetoets om hun financiële geletterdheid te kunnen bepalen. Vervolgens werd er een begripstest gedaan op de computer. De proefpersonen moesten antwoorden op twaalf vragen zien te vinden in de startbrief. Aan 52 mensen werd deze startbrief als een pdf-document aangeboden. De overige 48 deelnemers kregen de startbrief voor zich als een hypertekst. Allereerst werd er gekeken of er demografische gegevens waren die invloed hadden op de prestatie op de financiële geletterdheidtest. Er bleek een significant effect van geslacht te zijn. Mannen scoorden significant hoger op financiële geletterdheid dan vrouwen. Daarnaast scoorden deelnemers uit de hoge inkomensgroep significant hoger op financiële geletterdheid dan de mensen uit de lage inkomensgroep. Qua opleiding bleek alleen het hebben van een lage opleiding een significant effect te hebben op prestatie op de financiële geletterdheidtest. Leeftijd bleek geen voorspeller voor prestatie op de financiële geletterdheidtest. Financiële geletterdheid had geen effect op het vinden en begrijpen van informatie in de startbrief. Ten slotte werden er geen significante verschillen gevonden tussen het pdf-model en het klikmodel. De hoofdvraag van het onderzoek werd dus negatief beantwoord.