Arthouse in Hilversum 1960-1963 De opkomst van arthouse in het Hilversumse bioscooplandschap van 1960-1963

Abstract

In de jaren zestig liepen de bioscoopbezoekersaantallen in Nederland zo terug dat één op de vijf bioscopen haar deuren moest sluiten. Toch gebeurde er in 1963 in Hilversum iets opvallends. In het toch al drukke bioscooplandschap van Hilversum werd juist een nieuwe bioscoop geopend: arthousebioscoop Bijou. In deze studie wordt het Hilversumse bioscooplandschap van de vroege jaren zestig in kaart gebracht. Het is relevant om hier een beeld van te vormen omdat er nog zeer weinig onderzoek is gedaan naar het naoorlogse bioscooplandschap van Nederlandse dorpen. De onderzoeksvraag waarmee dit bioscooplandschap en de komst van de arthousestroming in Hilversum onderzocht zal worden is: Hoe vond de introductie van de arthousebioscoop van 1960 tot 1963 in Hilversum plaats in een periode van nationale afname van de bioscoopbezoekersaantallen? Uit het proefschrift van Bart Hofstede is gebleken dat de bezoekersaantallen van arthousebioscopen en filmhuizen in deze periode juist een kleine groei doormaakten. Deze ontwikkeling is onderzocht als mogelijke oplossing en bedrijfsstrategie voor de andere bioscopen. Deze scriptie onderzoekt echter de eerste drie jaar van de jaren 60 terwijl Hofstede zei dat de stroming in de jaren zeventig opkwam. Hilversum lijkt daardoor tien jaar voor te lopen op de rest van Nederland. Als voorbeeld voor dit onderzoek naar het veranderende bioscooplandschap van Hilversum is het onderzoek van Lotze en Meers over Antwerpen gekozen. Ook is er naar voorbeeld van Lotze en Meers een programmeringsonderzoek gedaan om het bioscooplandschap op dit gebied in kaart te brengen. Daarnaast is er gebruik gemaakt van uitgebreid bronnenonderzoek in krantenartikelen en schriftelijke bronnen uit die tijd en er is veel gebruik gemaakt van het Bioscoopbondarchief. Voor de theorie over arthouse is het boek van Barbara Wilinsky gebruikt. Hierin wordt uitgelegd hoe verschillende wetenschappers de populariteit van arthouse verklaren door distinctie van de hoge op de lage sociaal- economische klassen op het gebied van populaire cultuur. Uit het onderzoek is gebleken dat de opkomst van arthouse in Hilversum niet vlekkeloos verliep. Hoewel het genre populair leek werden de films nog niet door de keuringscommissie geaccepteerd. In 1963 is te zien dat een aantal bioscopen breder zijn gaan programmeren en zelfs meer films zijn gaan programmeren buiten het commerciële films spectrum. Het lijkt er dus op dat de andere bioscopen in Hilversum ook inzagen dat de arthousebioscoop goed liep en deze strategie overnamen om te ontsnappen aan de daling van de bezoekersaantallen.