‘’Woordenschat’’. De woordenschat zelfst.naamw. (m.) totaal aan woorden waarover een taal of iemand beschikt. EEN ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN EEN WOORDENSCHAT INSTRUCTIE OP HET TEKSTBEGRIP VAN BASISSCHOOL LEERLINGEN

Abstract

Onderzoekers zijn het er over eens dat tekstbegrip een zeer belangrijk onderdeel is in het onderwijs. Het is van essentieel belang dat leerlingen goed leren lezen (Boerema, 2008; Daneman, 1991; Elsacker, 2002). In de loop der jaren is er veel onderzoek gedaan naar de beste methode om leerlingen te leren lezen. De aandacht is verlegd van het technisch lezen naar het begrijpend lezen en tegenwoordig hebben docenten keus uit allerlei leesinstructies. Afbeeldingen blijken een positief effect te hebben op tekstbegrip. Maar ook woordenschat blijkt sterk gerelateerd aan tekstbegrip. Volgens Stahl (2003) en Nagy (1988) is woordenschat zeer belangrijk omdat je een tekst niet kunt begrijpen als je de meeste woorden uit die tekst niet kent. Nagy pleit daarnaast voor woordenschat onderzoek waarbij twee strategieën om woordenschat te vergroten, gecombineerd worden. Deze combinatie van de strategieën poogt de woordenschat te vergroten door leerlingen de definitie van een woord te leren en daarnaast het woord te omschrijven in de context van de tekst. In het huidige onderzoek is daarom gekeken of een leesinstructie met als doel de woordenschat van leerlingen te vergroten door een combinatie van de twee strategieën, een positief effect heeft op het tekstbegrip van die leerlingen. Hierbij is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: In hoeverre heeft een leesinstructie om de woordenschat van de lezer te vergroten effect op het tekstbegrip van leerlingen in groep 6?

Het onderzoek bestond uit drie condities. De proefpersonen in de ‘controle groep’ kregen de instructie enkel de tekst te lezen. Proefpersonen in de ‘opschrijf groep’ kregen de instructie bepaalde woorden uit de tekst te onderstrepen en op te schrijven. Ten slotte kreeg de ‘moeilijke woorden groep’ de instructie onbekende en moeilijke woorden te onderstrepen en deze op te zoeken in het ‘moeilijke woorden boekje’. Dit ‘moeilijke woorden boekje’ is speciaal voor het onderzoek opgesteld om de woorden uit de tekst uit te leggen aan de hand van de combinatie van de twee strategieën. Uit het onderzoek blijkt dat de ‘opschrijf groep’ en de ‘moeilijke woorden groep’ bij één vraag beter scoren op tekstbegrip dan de ‘controle groep’. Bij de andere vragen wordt echter geen significant verschil tussen de condities gevonden. Hier uit blijkt dat de woordenschatinstructie geen positief effect heeft op het tekstbegrip.