De manifestatie van een ‘bouwkunstenaar’. Een analyse, interpretatie en evaluatie van het artikel ‘Tout à l’égout’ geschreven door architect Willem Kromhout Czn. (1864-1940).

Abstract

Dit onderzoek behandelt de manier waarop 'bouwkunst-beoefenaar’ Willem Kromhout Czn. (1864-1940) zijn ideeën over architectuur manifesteert in het vernietigende betoog ‘Tout à l’égout’. Het stuk wordt geanalyseerd, geïnterpreteerd (met behulp van bestaande literatuur) en geëvalueerd. Een kopie van het originele artikel is bijgevoegd. De uitgebreide analyse van dit artikel staat centraal. Op deze manier wordt geprobeerd de ideeën van Kromhout zo precies mogelijk te benaderen. De context waarin deze ideeën zijn ontstaan is van essentieel belang voor het begrip hiervan. De maatschappelijke achtergrond en de persoon Kromhout komen daarom bondig aan bod. Dit stuk bestaat uiteindelijk uit twee hoofdcomponenten, namelijk de bespreking van de vorm en de inhoud van ‘Tout à l’égout’. Bij de vorm komen de opbouw, de schrijfstijl en het genre van de tekst aan bod. Bij de inhoud wordt dieper ingegaan op de argumenten van Kromhout.

'Tout à l’égout’ werd in het najaar van 1891 in vier delen gepubliceerd in het architectuur- en bouwtijdschrift De Opmerker. Net als de in zijn stuk beschreven geneesheer wilde Kromhout 'in de wond (van de architectuurwereld) snijden en branden, totdat deze gezuiverd was en ontdaan van alle vuile bestanddelen'. Met de vorm van ‘Tout à l’égout’ doet Kromhout zijn bijnaam van ‘fantast’ eer aan. Kromhout heeft de grens tussen een didactisch tijdschriftartikel en een poëtisch dramaspel vervaagd. Vooral om deze reden is ‘Tout à l’égout’ vandaag de dag nog zeer interessant om te lezen. De tekst verbeeldt op een meeslepende manier de heersende sfeer van de roerige tijd in de architectuurwereld rond 1900.