Poëzie in portretten. Petrarca’s schoonheidsideaal in Leonardo da Vinci’s theorie en vrouwenportretten.

Abstract

Vandaag de dag bestaan er nog vier vrouwelijke portretten geschilderd door Leonardo da Vinci (1472 -1519). Er is door de jaren heen veel onderzoek gedaan naar de werken. De eventuele idealisering van de geschilderde vrouwen vormt een belangrijk onderdeel in dit onderzoek. Vaak worden de vier geportretteerde vrouwen in verband gebracht met het schoonheidsideaal van Petrarca. De beroemde dichtbundel van Petrarca, de canzoniere, zorgde voor een nieuw schoonheidsideaal in de veertiende en vijftiende eeuw. De daadwerkelijke invloed van Petrarca’s schoonheidsideaal op de weergave van de vrouwelijke schoonheid in Leonardo’s portretten is echter weinig onderzocht. In deze scriptie wordt de overeenkomst tussen Petrarca’s schoonheidsideaal en de vrouwelijke portretten onderzocht. Tevens worden de theorieën van Leonardo over schoonheid en portretten met het schoonheidsideaal van Petrarca vergeleken. In het onderzoek kwam naar voren dat het schoonheidsideaal van Petrarca weinig tot geen invloed heeft gehad op de portretten en op de theorie over schilderkunst van Leonardo. De portretten laten een ontwikkeling zien in Leonardo’s schilderstijl. Zij wijken echter steeds meer af van het ideaal van Petrarca. In sonnet 77 en 78 uit Petrarca zijn overtuiging dat de schilderkunst niet in staat is om personen ‘levend te portretteren’. De theorie van Leonardo over schoonheid en portretkunst toont zijn zoektocht naar realisme en levendigheid. De vrouwelijke portretten laten zien dat Leonardo ook in zijn schilderkunst zijn visie op het ‘levend portretteren’ steeds verder verfijnde. Het is mogelijk dat Petrarca’s woorden Leonardo, net als andere schilders, heeft uitgedaagd om ‘levende portretten’ te creëren.