“Juffrouw, ik snap het niet”. Een empirisch onderzoek naar het effect van woordmoeilijkheid op het tekstbegrip van vmbo- en vwo-leerlingen

Abstract

In dit empirische onderzoek is getest of woordmoeilijkheid het tekstbegrip van leerlingen beïnvloedt. De proefpersonen zijn leerlingen uit het 3e leerjaar van het voortgezet onderwijs. Het effect van woordmoeilijkheid is onderzocht bij 184 leerlingen. Er is een onderscheid gemaakt tussen leerlingen op de schoolniveaus vmbo en vwo om te onderzoeken of het effect van woordmoeilijkheid verschilt tussen de twee niveaus . De leerlingen hebben een pakket met 3 verschillende toetsen gekregen. Eén pakket bevatte een woordenschattoets, een leesvaardigheidstoets en een begripstaak. Uit de woordenschattoets en de leesvaardigheidstoets is gebleken dat vwo-leerlingen sterke lezers en vmbo-leerlingen zwakke lezers zijn. De begripstaak verschilde per pakket. De leerlingen hebben een makkelijke of moeilijke tekstversie van de clozetoets of de sorteertaak gekregen. Uit de resultaten van het onderzoek kan geconcludeerd worden dat woordmoeilijkheid voor een gedeelte een significant effect heeft op het tekstbegrip van de leerlingen. Uit de scores van de clozetoets is gebleken dat woordmoeilijkheid op het oppervlakteniveau en het tekstbetekenisniveau een significant effect heeft op het tekstbegrip. Woordmoeilijkheid heeft geen significant effect op het situatiemodelniveau. Dit is getest aan de hand van een sorteertaak. Het schoolniveau van de leerlingen heeft een significant effect op alle niveaus van tekstbegrip. Vwo-leerlingen hebben zowel de clozetoets als de sorteertaak beter gemaakt dan vmbo-leerlingen. Een verklaring voor het resultaat kan het hogere vocabulaireniveau en leesniveau van de vwo-leerlingen zijn. Vwo-leerlingen hebben in dit onderzoek hoger gescoord op de woordenschattoets en de leesvaardigheidstoets dan vmbo-leerlingen. De schoolteksten op zowel het vwo als het vmbo zouden minder moeilijke woorden moeten bevatten, waardoor de tekst beter te begrijpen is voor de leerlingen. De leerlingen zouden de tekst moeten begrijpen door de informatie in de tekst zelf en niet door pragmatische kennis die zij al hebben.