Weten hoe je schrijft: een onderzoek naar het effect van kennis over tekstkenmerken op tekstkwaliteit

Abstract

Schrijven is een complexe bezigheid, vooral voor kinderen in het primair onderwijs die nog aan het leren zijn hoe ze een goede tekst schrijven. In de hedendaagse schrijfdidactiek wordt vooral gefocust op de fasen van het schrijfproces zoals beschreven voor Flower en Hayes (1981). Volgens de onderwijsinspectie denken kinderen na over de tekstkenmerken als ze intensief bezig zijn met de fasen van het schrijfproces (Henkens, 2010, p.24). Wat we echter niet weten is of het wel zin heeft om veel kennis te hebben van kenmerken van goede teksten. De vraag die in dit onderzoek wordt gesteld is dan ook: Kunnen kinderen in het primair onderwijs (groep 6,7 en 8) die veel kenmerken van goede teksten kunnen noemen ook betere teksten schrijven?Om deze vraag te beantwoorden hebben 195 kinderen een brief geschreven aan een fictieve toekomstige klasgenoot waarin ze advies gaven over hoe je een goede tekst schrijft. Deze tekstjes zijn vervolgens beoordeeld en het aantal adviezen is geturfd. Na een analyse van de resultaten bleek dat kennis van proceskenmerken bij kinderen in groep 7 leidde tot kwalitatief betere teksten. Daarnaast bleek dat kinderen in groep 8 vooral meer formele kenmerken noemen in plaats van de, op basis van de procesgerichte didactiek, verwachtte toename van het aantal proceskenmerken. Tot slot is een advies uitgebracht voor vervolgonderzoek met als doel het ontwikkelen van een nieuwe methode voor schrijfonderwijs. Het voornaamste advies is om vooral verder te focussen op proceskenmerken maar ook de formele kenmerken niet uit het oog te verliezen.