Perspectief op perspectief. Een onderzoek naar de invloed van vertelperspectief in krantenartikelen op de tekstwaardering en het inlevingsvermogen van lezers.

Abstract

In dit onderzoek wordt gekeken naar de invloed van vertelperspectief in krantenartikelen op de tekstwaardering en het inlevingsvermogen in de beschreven nieuwsgebeurtenis van jongere en oudere lezers. Aanleiding hiervoor is de veronderstelling dat de journalistiek vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw informeler is geworden. Eerder onderzoek toont aan dat het gebruik van directe citaten in krantenartikelen in de afgelopen decennia is toegenomen. Er is nog niet eerder onderzocht of lezers het gebruik van directe citaten als positiever evalueren dan het gebruik van andere vertelperspectieven, zoals indirecte rede (vertellerstekst) of een mengvorm van directe en indirecte rede (tekstinterferentie).

Aan het onderzoek namen 109 jongeren en 107 ouderen deel. De proefpersonen kregen twee krantenartikelen voorgelegd die gelijk waren in hun vertelperspectief. De krantenartikelen waren geschreven in vertellerstekst, persoonstekst of tekstinterferentie. Aan de hand van een vragenlijst met schaalitems werd bekeken hoe jongere en oudere lezers de krantenartikelen waardeerden en in welke mate zij zich konden inleven in de beschreven nieuwsgebeurtenis.

Uit het onderzoek blijkt dat persoonstekst over het algemeen als meest aangenaam wordt ervaren. Volgens de lezers is persoonstekst aantrekkelijker, heeft het een grotere informatiewaarde en is de waargenomen afstand tussen de lezer en de schrijver het kleinst. Hier bestond geen verschil in tussen ouderen en jongeren. Een toename van het gebruik van directe citaten in krantenartikelen lijkt dus voor krantenlezers zijn vruchten af te werpen. Er waren geen verschillen tussen de drie vertelperspectieven en de aandacht die de lezer voor de tekst had, de mate waarin lezers zich de beschreven nieuwsgebeurtenissen konden voorstellen en de mate waarin er gevoelens werden opgewerkt bij de lezer.