| dc.description.abstract | Edukans is een ontwikkelingsorganisatie gericht op onderwijs. Eén van de projecten van Edukans is Going Global. Hiermee reizen Nederlandse middelbare scholieren naar een ontwikkelingsland om daar met eigen ogen de situatie te aanschouwen. Wanneer zij terug zijn in Nederland, doen zij verslag van hun bevindingen. Hierbij kunnen zij gebruik maken van een film die tijdens hun reis is gemaakt. Deze Edukans Going Global Films zijn in dit onderzoek door middel van een inhoudsanalyse onderzocht op de aanwezigheid van wereldburgerschap en de mate waarin stereotypen en Othering aan bod komen.
Waar formeel burgerschap de officiële relatie tussen burgers en overheden inhoudt, is moreel burgerschap gericht op mensenrechten en een gedeelde verantwoordelijkheid voor de wereld. Aangezien er geen wereldregering bestaat, bestaat er geen mondiaal formeel burgerschap. Wereldburgerschap valt beter te typeren als mondiaal moreel burgerschap (paragraaf 2.1). Wereldburgerschap kent verschillende thema’s, waaronder verdeling, diversiteit en mensenrechten. Deze thema’s kunnen in de loop der jaren veranderen. Wat niet verandert is de kern van wereldburgerschap: als wereldburger heb je kennis over en inzicht in de wereld, respect voor andere culturen en inzicht in wederzijdse afhankelijkheid. Je legt verbanden tussen jouw situatie en de omstandigheden elders en je neemt verantwoordelijkheid voor deze verbanden (paragraaf 2.2 en 2.3). In Edukans Going Global Films komt wereldburgerschap terug, al is er een sterk verschil in de mate waarin verschillende thema’s aan bod komen. Diversiteit, verdeling, identiteit, mensenrechten en mondiale betrokkenheid komen veelvuldig naar voren, maar de thema’s duurzame ontwikkeling, vrede & conflict of globalisering komen in veel mindere mate aan bod (paragraaf 5.1)
De Edukans Going Global Films zijn te karakteriseren als kennisbasis voor leerlingen in het onderwijs: aan de hand van de films leren zij reflecteren op normen en gebruiken, iets wat je als wereldburger behoort te doen.
Een stereotype is de geleidelijk ontstane opvatting over iets en heeft meestal een waardeoordeel in zich (paragraaf 3.1). In de literatuur is er veel geschreven over Othering: het afzetten van de eigen cultuur (‘the self’) tegen een andere cultuur (‘the other’) (paragraaf 3.3). Het bekendste voorbeeld is het boek Orientalism van Said, waarin de Oriënt als anders (minder) dan het westen wordt weergegeven. Eenzelfde vorm van Othering bestaat er voor Afrika, waarbij Afrika als traditioneel en agrarisch wordt afgeschilderd tegenover een modern en industrieel westen (paragraaf 3.3). In de Edukans Going Global Films komen stereotypen aan bod. In ruim de helft van de gevallen is er sprake van het stereotype van ‘de arme, zielige Afrikaan’. Hierbij is sprake van Othering, al wordt ‘the self’ niet altijd genoemd. Omdat leerlingen die de films kijken, hun eigen leven als spiegel zullen nemen, kun je wel van Othering spreken met de Going Global-landen als other. Deze lamden worden als traditioneel en agrarisch weggezet. In de films wordt het stereotype ‘arme, zielige Afrikaan’ versterkt door middel van muziek en keuze van videobeelden. Het feit dat Edukans de vrijwilligers die de films maken geen heldere opdracht meegeeft, doet vermoeden dat Edukans niet helder voor ogen heeft wat zij wil met de films: het is het belangrijkste fondsenwervingsmiddel van de organisatie, maar de films geven een grotendeels stereotiep beeld van de problematiek. wat doet denken dat er sprake is van het gebruik van beelden ten behoeve van fondsenwerving door Edukans. Waarschijnlijker is echter dat de films een vorm van Othering in zich hebben als gevolg van de vrijheid van de filmmakers: zij zijn relatief vrij in hun doen en laten. Een duidelijkere visie vanuit Edukans zou kunnen leiden tot een minder stereotiep beeld. | |
