'Juf, ik lees niet begripvol genoeg'. Onderzoek naar het effect van afzonderlijke leesstrategieën op tekstbegrip in het basisonderwijs.

Abstract

Hoewel er al jaren aandacht wordt besteed aan het begrijpend lezen in het basisonderwijs, is er nog steeds een dalende trend in het leesvaardigheidsniveau gaande. Men is het erover eens dat het gebruik van leesstrategieën op de een of andere manier een positief effect heeft op het tekstbegrip. Op welke vaardigheden dit precies effect heeft en waardoor door welke strategieën dit wordt teweeggebracht, is niet zeker. Vaak wordt in het leesonderwijs een hoeveelheid aan strategieën aangeleerd, waardoor de leerlingen door de bomen het bos niet meer zien. Het is belangrijk om niet te veel leesstrategieën op te nemen in het didactisch onderwijs, maar welke leesstrategie of welke combinatie van leesstrategieën is het meest effectief? Om hier duidelijkheid over te krijgen, is het effect van twee aparte leesstrategieën onderzocht. Omdat het van belang is om te weten of de strategieën een ander effect hebben in verschillende leerjaren, is dit onderzoek gericht op het effect van de leesstrategieën ‘voorkennis activeren’ en ‘tekstbegrip controleren’ in de groepen 6, 7 en 8. In hoeverre heeft het activeren van voorkennis of het actief controleren van tekstbegrip een positief effect op het tekstbegrip van kinderen in groep 6, 7 en 8? Uit de resultaten blijkt dat het inzetten van een leesstrategie wel degelijk een positief effect heeft op tekstbegrip. Zowel de leerlingen in groep 6 als in groep 7 en 8 die de leesstrategie ‘tekstbegrip controleren’ aangeboden kregen, hebben een beter tekstbegrip dan de leerlingen die niet een instructie kregen. In groep 6 hebben tevens de kinderen die de leesstrategie ‘voorkennis activeren’ aangeboden kregen een betere score op tekstbegrip dan de kinderen die geen instructie kregen. Interessant is dat in groep 6 het aanbieden van beide leesstrategieën een positief effect heeft op tekstbegrip en in groep 7 en 8 slechts één van deze leesstrategieën. Deze strategieën hebben hadden effect op meerdere leesvaardigheden. Er zal dus meer onderzoek moeten worden verricht naar het effect van andere leesstrategieën op tekstbegrip, om te kunnen concluderen welke leesstrategieën hier de meeste invloed op hebben. Uiteindelijk moet dit resulteren in een beperkt en overzichtelijk aanbod van leesstrategieën dat kan efficiënt kan worden ingezet in het leesonderwijs.