‘De Marokkaanse Nederlander Hafid Bouazza’ – Hafid Bouazza als ultieme ‘Ander’

Abstract

Bij het beoordelen van anderen doen wij vaak een beroep op stereotypen en vooroordelen. Op maatschappelijk vlak beoordelen de leden van de etnische meerderheid geregeld de leden van de etnische minderheden. Op cultureel vlak beoordelen de literaire critici het werk van (literaire) auteurs. Deze twee soorten beoordelingen (maatschappelijk en cultureel) kunnen verenigd worden in een onderzoek naar de beoordeling van de boeken van een auteur die deel uitmaakt van de etnische minderheid door middel van recensies in dag- en maandbladen. De vraag die centraal staat in dit onderzoek luidt daarom als volgt: In welke mate spelen oriëntalistische denkbeelden en stereotyperingen een rol in de waardering van het werk van de auteur Hafid Bouazza? Voor deze auteur is gekozen omdat hij zelf nadrukkelijk stelt dat hij een Nederlander is, geen zogenaamde ‘Marokkaanse Nederlander’ en absoluut geen Marokkaan. Hiermee geeft hij uitdrukking aan de wens om gezien te worden als deel van de etnische meerderheid. Literaire critici kunnen door de wijze waarop zij het werk van een auteur beoordelen invloed uitoefenen op de manier waarop deze auteurs door de lezers van de recensie gezien worden. Om een antwoord te krijgen op de centrale vraag van dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van de theorie van het oriëntalisme zoals beschreven in het boek Orientalism van Edward Said. Het sociologisch onderzoek dat Pauwke Berkers, Marc Verboord en Susanne Janssen deden naar de aanwezigheid van zogenaamde etnische grenzen in recensies over het werk van etnische minderheidsauteurs komt vervolgens aan bod. Op basis van de af- en/of aanwezigheid van oriëntalistische denkbeelden en etnische grenzen in de recensies over het werk van Hafid Bouazza wordt de actualiteit en complexiteit van het (al dan niet bewust) toepassen van stereotypen aan de hand van het oriëntalisme aan het licht gebracht.