| dc.description.abstract | In dit onderzoek wordt de positionering van de sportvereniging in een veranderende samenleving
inzichtelijk gemaakt aan de hand van betekenisgeving door verenigingsleden. Dit is onderzocht
door middel van observaties, documentanalyse, interviews en een focusgroepbijeenkomst bij 4
verschillende voetbalverenigingen. Daarnaast is er gebruik gemaakt van de interviews die eerder
zijn afgenomen door studenten die deelnamen aan het project Vereniging in bedrijf. Dit is met
name gebruikt als achtergrondinformatie.
Tot enkele decennia terug waren sportverenigingen echter op ' traditionele' leest geschoeide
interessegebonden ledenorganisaties met een mutual support karakter (Handy, 1988). Dit geeft
aan dat een organisatie er voor de leden is en door diezelfde leden wordt ondersteund. In de
traditionele sportvereniging vormde de ' passie' voor een specifieke sport het centrale en
verbindende cultuuraspect. Een van de belangrijkste centrale waarden van een vrijwillige
organisatie is de intrinsieke motivatie die hoort bij de uitvoering van taken door vrijwilligers. Het
gaat er dus vooral om wat de sportvereniging de vrijwilliger te bieden heeft, en niet om de wijze
waarop leden of vrijwilligers kunnen bijdragen aan de doelstelling van de vereniging. In
maatschappelijk opzicht behoorden de verenigingen overduidelijk tot de derde sector ofwel civil
society, waarbij er sprake is van een terugtrekkende overheid en wordt uitgegaan van actief
burgerschap als uitkomst. Sportverenigingen gaan zich steeds meer professionaliseren dankzij de
commercialisering en de vermaatschappelijking, dit leidt tot bepaalde verwachtingen naar de
buitenwereld toe (Boesenkool, Lucassen, Waardenburg & Kemper, 2011). De druk op de
sportverenigingen om te veranderen staat in verbinding met de positionering van de
sportvereniging in een veranderende samenleving.
Veel verenigingen hebben geen beleidsplan of handelen hier niet naar. Het organisatievermogen
wordt hier op de proef gesteld om de kerntaken van de sportvereniging uit te voeren laat staan
maatschappelijke interventies van de overheid. Men kan zich afvragen of vrijwilligers hiertoe wel
in staat zijn en dit ook willen? Bij de implementatie van beleid is de overheid namelijk echter
afhankelijk van degene die er daadwerkelijk uitvoering in moeten geven, de vrijwilligers.
Sportverenigingen dienen als interessante lokale maatschappelijke organisaties en zijn
interessante netwerken om in te zetten voor maatschappelijke interventies van een terugtrekkende
overheid. Als sinds het ontstaan van de sportverenigingen was er al sprake van bemoeienis vanuit
de overheid. Deze wederzijdse afhankelijkheidsrelatie van de autonome sportvereniging en de
terugtredende overheid is alleen maar versterkt. Met de implementatie van beleid is de
terugtrekkende overheid namelijk echter afhankelijk van degene die er daadwerkelijk uitvoering
in moeten geven, de vrijwilligers. Deze versterkt het machtsbalans van de sportvereniging. De
beschikbare middelen die de overheid aanbied aan de sportvereniging worden steeds geringer
door de bezuinigingen waardoor de sportvereniging ook steeds minder aan de verwachtingen ten
aanzien van de omgeving kan voldoen. Daarnaast hebben maatschappelijke ontwikkelingen als
individualisering, informalisering en het consumentisme een negatieve invloed op de binding
binnen de vereniging. De organisatorische consequenties zijn dat er te veel verwacht wordt van
de sportvereniging waardoor de positie van het vrijwillige karakter van de autonome
sportvereniging onder druk komt te staan.
Sportverenigingen verschuiven onder druk van de ontwikkelingen in hun omgeving wel steeds
meer in de richting van dienstverlenende organisaties maar hebben teveel moeite om
7
noodzakelijke veranderingen in hun interne organisatie door te voeren vanwege een zekere
veranderingsresistentie (Janssen, 2011). Het organisatievermogen van vrijwilligers wordt hier op
de proef gesteld om de kerntaken uit te voeren laat staan de maatschappelijke activiteiten. Men
kan zich afvragen of vrijwilligers hiertoe wel in staat zijn en dit ook willen? Hierdoor wordt
doelrationaliteit belangrijker gevonden als ' passie' . Doordat sportverenigingen over minder
middelen beschikken schakelt de focus van de sportvereniging van extern naar intern en gaat dit
ten koste van de maatschappelijke interventies die de overheid wil inzetten bij sportverenigingen.
Hierdoor gaan verbindingen met de omgeving verloren, waardoor de positionering van de
sportvereniging ten aanzien van de veranderende samenleving negatief wordt beïnvloed. De
sportvereniging lijkt dan ook niet klaar te zijn voor haar positie in een veranderende samenleving. | |
