| dc.description.abstract | Dit onderzoek richt zich op de volgende probleemstelling: ' Op welke manier heeft het inzetten van hulpmiddelen tijdens het lobbyproces invloed op de besluitvorming rond de totstandkoming van het rookverbod en de latere versoepeling hiervan?'
Om deze vraag te beantwoorden wordt er gebruik gemaakt van het meervoudige stromen model van Kingdon (1995). Dit model, dat de complexe besluitvormingsprocessen in kaart brengt, spreekt van verschillende stromen die een rol spelen bij besluitvorming te weten de problemenstroom, de oplossingenstroom en de politieke stroom. De problemen zijn de maatschappelijke issues die door de perceptie van actoren als probleem worden gezien. Deze problemen vragen vervolgens om een oplossing. Deze oplossingen worden ontwikkeld en verfijnd in de oplossingenstroom. Ten slotte kiest beleidsmaker, die zich in de politieke stroom bevindt, de oplossing die hij adequaat acht voor het probleem. Wanneer de beleidsmaker een probleem als zodanig erkent, ontstaat er een window of opportunity om een oplossing voor het probleem aan te dragen waardoor beleidsverandering kan plaatsvinden.
Als de lobbyist invloed wil uitoefenen op het beleid dient hij eerst de juiste beleidsmaker vast te stellen die een besluit kan nemen over het beleid. Vervolgens dient hij het probleem onder de aandacht van deze beleidsmaker te brengen door in gesprek te gaan met de beleidsmaker (inside lobby) of via media en/of acties de aandacht van de beleidsmaker te trekken (outside lobby). Ten slotte wordt er gebruik gemaakt van informatie en legitimiteit om de beleidmaker te overtuigen. Deze legitimiteit is maatschappelijk (steun uit de samenleving), bestuurlijk (steun van Kamerleden en ambtenaren) en via de media te vinden.
De casus van het rookverbod laat zien dat er maatschappelijke legitimiteit nodig is om in gesprek te komen met de beleidsmaker. Tijdens een gesprek wordt informatie gebruikt om de beleidsmaker (minister) te overtuigen. Door Kamerleden te overtuigen ontstaat er bestuurlijke legitimiteit waardoor de druk op de minister kan worden opgevoerd en de minister zijn beleid moet aanpassen. Veelal wordt beleid aangepast bij het aantreden van een nieuw kabinet (verandering in politieke stroom), een element van timing waar de lobbyist rekening mee dient te houden. Doordat ministers draagvlak zoeken voor hun beleid, worden belangenorganisaties benaderd waardoor deze de mogelijkheid krijgen om de minister van informatie te voorzien. Deze informatie die bestaat uit oplossingen voor problemen zorgt ervoor dat de problemenstroom, de oplossingenstroom en de politieke stroom worden gekoppeld. Op dat moment vindt er een verandering van beleid plaats.
Wanneer het moeilijk is om de politieke stroom te beïnvloeden (doordat Kamerleden of ministers niet open staan voor informatie), is het van belang dat de oplossingenstroom wordt beïnvloed. Door oplossingen te blijven aandragen zijn er alternatieven beschikbaar waaruit beleid kan worden gemaakt. Daarnaast kunnen de media een rol spelen wanneer de politieke stroom moeilijk te beïnvloeden is. Om deze reden worden er acties georganiseerd zoals demonstraties. Doordat de media verslag doet van deze gebeurtenissen en actievoerders een podium geeft, is het mogelijk om informatie te geven die een grote groep mensen bereikt. Daarnaast wordt in de casus van het rookverbod de media gebruikt om de problemenstroom te beïnvloeden. Door de rookvrije horeca te framen tot een rookverbod ontstaat er maatschappelijke verontwaardiging en veranderd het probleem van tabaksrook in de horeca naar inperking van vrijheden. Op deze wijze is het mogelijk om de oplossingenstroom en problemenstroom samen te laten vallen. Wanneer door een kabinetswijziging (timing) er een andere beleidsmaker komt waardoor de politieke stroom ook samenvalt, ontstaat er een window of opportunity waardoor het beleid wordt veranderd. | |
