Het verzet tegen de kruisraketten. De antikernwapenbewegingen in Nederland en België in vergelijkend perspectief, 1979-1985

Abstract

Centraal in deze thesis staat de vergelijking tussen de strategie van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en het Vlaams Aktiekomitee tegen Atoomwapens (VAKA) ten tijde van het 'verzet' tegen het NAVO-dubbelbesluit van 12 december 1979. Het dubbelbesluit voorzag in de mogelijke plaatsing van Amerikaanse nucleaire middellange afstandsraketten in West-Europa, nadat een einde was gekomen aan een periode van relatieve ontspanning tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. Nergens ging het protest tegen de 'hernieuwde kernwapenwedloop' zolang door als in Nederland en België, die vanouds als trouwe bondgenoten van de NAVO golden. Waar in de historische literatuur het IKV vaak een uitzonderingspositie is toegedicht binnen de internationale vredesbeweging van de jaren tachtig, blijkt uit dit onderzoek dat de werkwijze, strategie en acties van het vredesberaad op veel fronten niet wezenlijk verschilden van zijn Belgische equivalent, het VAKA. Beide vredeskoepels namen gedurende het kernwapenprotest de leiding binnen de landelijke antikernwapenbeweging, droegen bij aan een intensievere internationale samenwerking tussen de vredesbewegingen en hadden een vergelijkbare visie op de Koude Oorlog en kernwapenproblematiek. Wel onderscheidde het IKV zich van het VAKA door in zijn ontspanningspolitiek ten aanzien van Oost-Europa tot medio jaren tachtig een meersporenbeleid te hanteren, waarbij zowel contacten met officiële als niet-officiële vredesbewegingen werden onderhouden. Uiteindelijk was een plaatsingsbesluit in Nederland en België onvermijdelijk en was het beide vredeskoepels er aangelegen om verdere radicalisering zoveel mogelijk in de hand te houden.