Zelfbeeldontwikkeling bij jongeren met een autismespectrumstoornis in de context van het speciaal onderwijs

Abstract

In dit onderzoek is gekeken naar het verschil in zelfbeeldontwikkeling tussen jongeren met ASS en een controlegroep. Vanwege de toekomstige veranderingen met betrekking van het Passend Onderwijs en de verwachte groei van het aantal leerlingen met ASS in het reguliere onderwijs, is gekeken naar de relatie tussen aspecten uit de onderwijssetting en de zelfbeeldontwikkeling van jongeren met ASS. De zelfbeeldaspecten zelfbeschrijving, het niveau van de zelfwaardering en de stabiliteit van de zelfwaardering zijn in verband gebracht met de omgevingsfactoren ervaren sociale klassenklimaat en ervaren structuur op school. De participanten hebben de 20x Ik.. test, de Rosenberg Schaal voor Globale Zelfwaardering, de Vragenlijst voor Structuur en Voorspelbaarheid op School en de Klimaatschaal ingevuld. Resultaten wijzen erop dat er geen verschil is tussen jongeren met ASS en de controlegroep wat betreft de zelfbeschrijving. Er lijkt echter wel sprake te zijn van een lagere en instabielere zelfwaardering bij jongeren met ASS. Er zijn aanwijzingen gevonden voor een relatie tussen ervaren fysieke structuur en een hoge zelfwaardering, leerlingen met ASS lijken gebaat bij een hoge fysieke structuur. Bovendien lijkt meer regelstructuur samen te hangen met een meer stabiele zelfwaardering bij ASS. Echter, meer regelstructuur zou tegelijkertijd ook samen kunnen hangen met een lagere zelfwaardering. Het ervaren klassenklimaat blijkt niet samen te hangen met het niveau en de stabiliteit van de zelfwaardering bij jongeren met ASS. Een positiever ervaren klassenklimaat hangt echter wel samen met een lager maximaal niveau van zelfbeschrijving bij deze groep. Jongeren zonder ASS vertonen lagere niveaus van zelfbeschrijving wanneer zij het klassenklimaat als positief ervaren. Vanwege het kleine aantal participanten van deze steekproef (N=25), kunnen geen globale, generaliseerbare uitspraken worden gedaan. Meer onderzoek is wenselijk, als aanvulling op de beperkte kennis over het zelfbeeld bij ASS en om sterker gefundeerde uitspraken te doen over wenselijke aanpassingen van het onderwijs.