| dc.description.abstract | 56 leerlingen hebben deelgenomen aan een experiment waarbij de invloed van instructie en het al dan niet volgen van economie op het reproduceren en begrijpen van twee afbeelding uit een schooltekst voor economie werd onderzocht. De leerlingen waren afkomstig uit havo 3, havo 4 en vwo 4.
Elke leerling kreeg allereerst een instructie, die kort of uitgebreid van aard was. In de lange instructie werd de leerling aangemoedigd om stil te staan bij verschillende elementen van de afbeelding. De korte instructie gaf de leerling geen specifieke instructies.
Vervolgens kregen de leerlingen twee afbeeldingen te zien, in de vorm van een grafiek. De afbeeldingen gingen gepaard met een begeleidende tekst over hetzelfde onderwerp als de afbeelding. Bij de eerste afbeelding, een afbeelding over het aantal aangeboden en gevraagde cd’s, keken de leerlingen eerst naar de afbeelding, waarna het eerste reproductiemoment volgde. Daarna lazen zij de begeleidende tekst; wanneer ze dat gedaan hadden, volgde het tweede reproductiemoment. Tot slot moesten de leerlingen nog drie vragen over de afbeelding beantwoorden.
De tweede afbeelding, een grafiek over prijs en aanbod, had één reproductiemoment. Hier lazen de leerlingen eerst de begeleidende tekst om daarna de grafiek te bestuderen en vervolgens de grafiek te reproduceren. Ook werden er weer drie vragen beantwoord.
Het bleek dat de uitgebreide instructie leidde tot een langere kijktijd naar zowel afbeelding als begeleidende tekst bij beide afbeeldingen. Een uitgebreide instructie werkte op het gebied van reproductie vooral voor de economieleerlingen: de uitgebreid geïnstrueerde groep economieleerlingen, produceerde significant meer dan de kort geïnstrueerde groep economieleerlingen.
De aanwezigheid van de verschillende vraag-, aanbod- en prijslijnen werd veel gereproduceerd, onafhankelijk van instructie, maar de groep uitgebreid geïnstrueerden vertelde wel veel meer over de rol van de betekenis van die lijnen. Daarbij maakte het niet uit of de leerling economie volgde of niet. Leerlingen reproduceerden ook vrijwel allemaal de aanwezigheid van de X- en Y-as, maar slechts een enkeling reproduceerde ook de titel van de grafiek.
Twee van de zes vragen waren matchingvragen. Matchingvragen stellen vast of leerlingen onderdelen uit de afbeeldingen kunnen benoemen. Op dit cluster trad een hoofdeffect van instructie op: de uitgebreid geïnstrueerden deden het significant beter dan de kort geïnstrueerden. Dit effect verdween echter wanneer kijktijd als covariaat meegenomen werd.
De overige vier vragen waren transfervragen. De transfervragen zijn probleemoplossend van aard en achterhalen in hoeverre de leerlingen inzicht hebben gekregen in het proces en of zij procesgerelateerde problemen op kunnen lossen. Op de transfervragen werd drie keer een hoofdeffect van economie gevonden (economieleerlingen deden het beter dan niet-economieleerlingen) en twee keer een hoofdeffect van instructie (uitgebreid geïnstrueerden deden het beter dan kort geïnstrueerden).
Dit onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat het mogelijk is om met een uitgebreide instructie leerlingen later te langen kijken naar afbeeldingen. Maar dat is niet het enige wat de uitgebreide instructie wist te bereiken: op de twee matchingvragen blijken de uitgebreid geïnstrueerde leerlingen het significant beter te doen dan de kort geïnstrueerde leerlingen. Op twee van de vier matchingvragen bleek er ook een significant effect van instructielengte te zijn.
Voor docenten, en economiedocenten in het bijzonder, is dit waardevolle kennis. Het langer bestuderen van de afbeelding, gestuurd door uitgebreide instructie, leidde immers tot het kunnen benoemen van essentiële onderdelen in de afbeelding. Ook hielp het bij twee van de vier probleemoplossende vragen, met de kanttekening dat het altijd lastig is om transfervragen te ontwikkelen. | |
