Franciscus van Assisi: het onbeschrijfelijke beschreven? Een analyse van het thema heilige dwaasheid als bijdrage aan de discussie over religiewetenschappelijke methoden

Abstract

Op 26 maart 2010 hield Mattijs van de Port een oratie waarin hij betoogde dat er in wetenschappelijke geschriften meer aandacht uit moet gaan naar ‘dat wat rest’. ‘Dat wat rest’ omschreef hij hierbij als een verwijzing naar het niet-weten, het ‘Geheel Andere’, het ongepaste, het transcendente, hetgeen zich aan het begrip van de gewone mens onttrekt. Om recht te doen aan religieuze verschijnselen zou het voor wetenschappers van belang zijn ‘dat wat rest’ als uitgangspunt te nemen in hun werk. Door meer poëzie en literaire verbeeldingskracht in de wetenschap toe te laten zou het niet alleen mogelijk zijn op de tekortkomingen van ieder verhaal te wijzen, de wetenschapper kan de lezer de ontoereikendheid laten beleven en zo begripsvorming laten plaatsvinden voor het ‘vreemde’. Van de Port leverde met dit idee een belangrijke bijdrage aan een immer actuele discussie die gedurende lange tijd speelt in verschillende vormen van religieonderzoek. In dit eindwerkstuk is getoetst in hoeverre zijn stelling houdbaar is aan de hand van de casus heilige dwaasheid, om zo een bijdrage te leveren aan de discussie over religiewetenschappelijke methoden.