Perceptie van aarzelingen in de eerste- en tweede taal

Abstract

In dit onderzoek is de perceptie van moedertaal- en tweedetaalspraak onderzocht met als onderzoeksvraag: ‘Worden aarzelingen die uitgesproken worden door moedertaalsprekers anders beluisterd dan aarzleingen die uitgesproken worden door tweedetaalsprekers?’. Er zijn twee experimenten uitgevoerd waarbij het change-detection paradigm is gebruikt. In deze twee experimenten kregen 50 participanten 54 verhalen te horen die waren gemanipuleerd in vloeiendheid en verandering. Vervolgens kregen ze deze verhalen te zien als transcript op het computerscherm. Ze moesten na elk verhaal aangeven of het verhaal een verandering bevatte. Elk verhaal had een targetwoord dat in het transcript onveranderd bleef (‘no change), werd veranderd in een synoniem (‘close change’) of werd veranderd in een heel ander woord (‘distant change’). De helft van de verhalen werden vloeiend uitgesproken en de andere helft niet-vloeiend. Bij deze verhalen was er een aarzeling (‘uh’) voor het targetwoord. In experiment 1 werden de verhalen uitgesproken door een moedertaalspreker en in experiment 2 werden de verhalen uitgesproken door een tweedetaalspreker.

Uit de resultaten is gebleken dat aarzelingen die uitgesproken worden door moedertaalsprekers niet anders beluisterd worden dan aarzelingen die uitgesproken worden door tweedetaalsprekers. In beide experimenten is gebleken dat bij niet-vloeiende items de kans groter is dat het correcte antwoord wordt gegeven dan bij vloeiende items. Ook werden ‘distant change’ woorden vaker opgemerkt dan ‘close change’ woorden. Verder bleek uit de experimenten dat de reactietijden van ‘distant change’ woorden langer waren dan die van de ‘close change’ woorden. De reactietijden van tweedetaalspraak waren langer dan die van moedertaalspraak. Het is mogelijk dat de participanten beïnvloed werden door het accent van de spreker en het moeilijker vonden om de spraak te koppelen aan het transcript.