In hoeverre speelt de islam een rol als identity-marker voor moslimimmigranten in Nederland als gevolg van het politieke en maatschappelijke islamdebat?

Abstract

Religie is een element dat onderdeel uitmaakt van de identiteit van een gelovige. De islam is derhalve een belangrijke identity-marker voor de groep moslimimmigranten uit Turkije en Marokko in Nederland. Het anti-islamdebat valt de moslims persoonlijk aan en hierdoor ervaren de Nederlandse moslims een dreiging voor de veiligheid van hun identiteit. De islam houdt de groep bijeen en geeft de leden de steun die ze nodig hebben in een vermeende vijandige omgeving. Religie is hierbij een element dat veiligheid en zekerheid biedt, een plek in de groep en in de wereld. Zo houdt dit de religieuze participatie in stand. Deze participatie verzekert de gelovige van een plek in de religieuze groep en van sociale zekerheid. De ervaren vijandigheid vanuit de Nederlandse maatschappij kan onder andere leiden tot protestgedrag, zoals een negatieve houding tegenover autochtonen, teleurstelling in de zogenaamde inclusieve en tolerante maatschappij, politieke mobilisatie en ook criminaliteit. Criminaliteit en irritant gedrag zijn derhalve geen directe gevolgen van een islamitische opvoeding, maar een seculiere reactie op maatschappelijke uitsluiting vanwege de islamofobie. De islam is een symbool voor de sociale plaats van moslims in Nederland. Om een vruchtbare bijdrage aan het islamdebat te kunnen leveren, hoort men te weten dat de islam in de context van dit debat een uitingsvorm is van de maatschappelijke onzekerheid en een motivatie om de doelen van de bedreigde groep te behalen. Alleen begrip voor de reacties van de uitgesloten groep moslims aan de ene kant, en voor de islamcritici aan de andere kant, kan vooruitgang in het politieke en maatschappelijke islamdebat bevorderen.