Leonardo da Vinci's 'Leda en de Zwaan': Tussen naturalisme en idealisering

Abstract

Helaas is Leonardo’s schilderij van Leda en de Zwaan verloren gegaan. Sommige auteurs betwijfelen zelfs of er wel sprake is geweest van een voltooid werk. Wat we wel hebben zijn enkele studies: van de hele compositie, tot studies van Leda’s hoofd en van enkele planten. Daarnaast zijn er nog kopieën bekend, waarvan wordt beweerd dat deze gebaseerd zijn op het voltooide schilderij van Leda en de Zwaan. Kijkend naar deze laatste sporen van Leonardo’s verloren werk, vallen verschillende dingen op. Zo laten zijn plantenstudies een grote aandacht voor weergave van natuurlijke vormen zien, maar tegelijkertijd ook een zekere mate van stilering. Ook het figuur van Leda is ambigu in dit opzicht: kijken we bijvoorbeeld naar de overgeleverde kopieën, dan zien we tegelijkertijd een zeer naturalistisch weergegeven naakt en een geïdealiseerde schoonheid. Waarom koos Leonardo voor deze combinatie van naturalisme en idealisering in zijn Leda en de Zwaan? De onderzoeksvraag die in deze scriptie centraal staat, luidt dan ook als volgt:

Hoe verhoudt de mate van naturalisme zich tot de mate van idealisering in Leonardo's Leda en de Zwaan?