Lezen op het vmbo: Een experimenteel onderzoek naar het effect van connectieven op tekstbegrip van vmbo-leerlingen, ten behoeve van de optimalisering van schoolboekteksten

Abstract

Het onderzoek dat hier gepresenteerd wordt betreft een experimentele studie naar de effecten van connectieven op tekstbegrip. Er worden twee hypotheses aangekaart. Enerzijds stelt de maximale coherentie-hypothese dat het gebruik van connectieven een positief effect heeft op tekstbegrip. Het wordt de lezer dan gemakkelijker gemaakt doordat de schrijver de relaties tussen tekstdelen geëxpliciteerd heeft. Anderzijds stelt de minimale cognitieve belasting-hypothese dat het gebruik van connectieven een negatief effect heeft op tekstbegrip, omdat meer verbindingswoorden en langere zinnen het de lezer moeilijker maken. In dit geval blijven relaties tussen tekstdelen dus impliciet. Onder vmbo-leerlingen werd onderzocht of één van deze hypotheses ondersteund wordt. Er zijn twee teksten met verschillende onderwerpen gemanipuleerd door het toevoegen danwel verwijderen van connectieven. Hierdoor ontstonden twee tekstversies: een geïntegreerde versie met expliciete coherentiesignalen, en een gefragmenteerde versie waarin de coherentie impliciet is. Het tekstbegrip is vervolgens gemeten door van deze twee tekstversies een rational fill in cloze-toets te maken. Uit de scores op de cloze-toetsen bleek dat bij één van de onderwerpen de geïntegreerde versie beter gemaakt werd, wat de maximale coherentie-hypothese ondersteunt. Connectieven bleken in dit geval dus een positieve invloed te hebben op tekstbegrip.