"Monkey"-business? Een onderzoek naar de crowdsourcingspraktijk van hedendaagse kunstmusea in Nederland en de betekenis ervan voor het discours over de autoriteit

Abstract

Dit onderzoek bestudeert hoe het fenomeen van crowdsourcing zich manifesteert in de tentoonstellingspraktijk van hedendaagse kunstmusea in Nederland. Crowdsourcing is een modern verschijnsel dat op velerlei terreinen in de samenleving haar ingang heeft gevonden en beantwoord aan de behoefte van democratisering, onthiërarchisering en individualisering. Echter, omtrent kunstmusea bestaat een diepgewordeld discours over de autoriteit in de bepaling van de waarde en kwaliteit van kunst, waar het museum tevens haar bestaansrecht aan ontleent. Het betrekken van het publiek in de totstandkoming van tentoonstellingen, leidend tot democratisering van museumcontent, kan dan ook leiden tot verval van museale doelstellingen en taken - ondanks dat crowdsourcing over het algemeen een bejubeld fenomeen is m.b.t. bezoekersaantallen, educatie en betrokkenheid van het publiek. In dit onderzoek wordt op zoek gegaan naar de grondslagen van het discours over de autoriteit, hoe dit discours op de tocht is komen te staan door maatschappelijke democratiseringstendensen in de twintigste eeuw en hoe musea hierop inspelen. Bovendien wordt het fenomeen crowdsourcing getransformeerd tot een hanteerbaar instrument voor de museumsector, waarna en casusstudies worden uitgevoerd naar vijf recente crowdsourced tentoonstellingen, te weten Expose, ZomerExpo, Hipstamatic, Vang een Beeld! en MaakMee. Tot slot worden twee tegengestelde opvattingen omtrent crowdsourcing als instrument voor de totstandkoming van tentoonstellingen behandeld, waar respectievelijk Arnoud Odding en Andrew Keen de aanjagers van zijn. Geconcludeerd wordt dat het traditionele discours over de autoriteit niet doorbroken wordt, maar opnieuw vormgegeven wordt met de integratie van het publiek binnen het discours. De experts worden niet zozeer vedreven, maar moeten hun functie opnieuw gaan vormgeven, waarbij zij zich moeten herpositioneren tegenover een publiek dat actief betrokken wordt in de totstandkoming van tentoonstellingen.