| dc.description.abstract | Een onderzoek naar engagement en laatpostmodernisme in 'Het theater, de brief en de waarheid' van Harry Mulisch.
Samenvatting:
Schrijft Harry Mulisch met 'Het theater, de brief en de waarheid' opnieuw een geëngageerde roman en past die roman daardoor in het laatpostmodernisme, zoals Thomas Vaessens dat beschrijft in 'De revanche van de roman'?
In deze onderzoeksvraag zit een aantal andere vragen besloten. In hoofdstuk 1 analyseerde ik 'Het theater' om zo inzicht te krijgen in de roman. Uit de analyse kwam naar voren dat de frictie tussen de fictie en de werkelijkheid vergroot werd. Ik concludeerde dat dat het hoofdmotief van 'Het theater' was. Ik ondersteunde die conclusie met Verantwoording. Daarin zegt Mulisch niets meer over de ‘Arme Jood’. Blijkbaar is die Jood niet het belangrijkste in 'Het theater'. Die conclusie kwam tegen mijn verwachting in, want ik had verwacht dat het hoofdmotief zou zijn: ‘de impact die een uitvoering van een toneelstuk zoals 'Het vuil, de stad en de dood' heeft op naoorlogse ‘Joodse’ oorlogsslachtoffers, moet niet onderschat worden’ Op basis van die verwachting had ik 'Het theater' uitgekozen, omdat 'Het theater' dan maatschappelijk geëngageerd zou zijn. Door dat engagement had 'Het theater' in Vaessens’ literatuurontwikkeling tot het laatpostmodernisme gepast.
In het tweede hoofdstuk heb ik alle feiten van de Fassbinderaffaire bijeen gebracht. De kennis van de werkelijke gebeurtenissen is voor dit onderzoek van belang, omdat de werkelijkheid van alledag in Vaessens’ studie aansluit bij engagement. Toen ik de feiten bijeen had gebracht, heb ik die geconfronteerd met de herkenbare feiten van de Fassbinderaffaire in 'Het theater'. Uit die confrontatie kwam naar voren dat er helemaal niet zo veel pagina’s aan de Fassbinderaffaire gewijd waren. Hieruit concludeerde ik dat Mulisch keuzes had gemaakt over welke elementen hij wel en welke hij niet in zijn verhaal over Herbert en Magda zou gebruiken. Kort gezegd: Het theater is ‘geen feitenverslag’ (Mulisch 2000, p. 85)
In hoofdstuk 3 heb ik het engagement van Mulisch onderzocht, omdat engagement, net als de werkelijkheid één van de pijlers is van Vaessens’ studie. Mulisch heeft zich zowel in als buiten zijn romans geëngageerd getoond. Uit Buurlages onderzoek blijkt echter dat Mulisch’ ‘documentaires’, waarvan algemeen wordt aangenomen dat zij geëngageerd zijn, vooral deel uitmaken van Mulisch’ oeuvre. Ook voor 'Het theater' geldt dat het zijn oeuvre uitbreidt.
Vaessens’ studie heb ik in hoofdstuk 4 geanalyseerd. Hij beschrijft een ontwikkeling in de literatuur van modernisme via postmodernisme naar, wat hij noemt, laatpostmodernisme. Ik heb Het theater op al deze - ismen doorgelicht en ben tot de slotsom gekomen dat Mulisch vooral bij zijn eigen poëtica is gebleven en dat 'Het theater' niet past in de literatuurontwikkeling die Thomas Vaessens in 'De revanche van de roman' beschrijft. | |
