Lingua Receptiva: de rol van probleemsignalering in herstelsequenties

Abstract

Lingua Receptiva (LaRa) is een communicatiemethode die het contact tussen verschillende moedertaalsprekers mogelijk probeert te maken. Bij deze vorm van meertaligheid maken de gesprekspartners gebruik van hun eigen moedertaal en begrijpen elkaar zonder dat een gemeenschappelijke taal (Lingua Franca) noodzakelijk is. In een experiment, waarbij de taalvaardigheid van de passieve taal van de participanten gemanipuleerd werd door de participanten in koppels in te delen en rekening te houden met ‘hoog’ (een taalvaardigheidscore boven de 50) en ‘laag’ (een score onder de 50), is getracht te achterhalen waar de problemen bij LaRa gesprekken liggen. In totaal zijn 40 LaRa experimenten tussen Nederlanders en Duitsers afgenomen en 16 gesprekken in respectievelijk Nederlands en Duits als controlegroep. Bij het experiment moest locatie A beschreven worden door participant A, zodat participant B dit punt op een plattegrond kon vinden. Vervolgens moest participant B aan participant A uitleggen hoe hij of zij moest lopen om locatie B te vinden. Door manipulaties in de plattegrond liepen beide participanten tegen dezelfde problemen aan. Bij het onderzoek is de volgende hoofdvraag gesteld: welke vormen van herstelsequenties komen voor bij Nederlands – Duitse Lingua Receptiva gesprekken en zijn deze verschijnselen in verband te brengen met de gekoppelde taalvaardigheid van de gespreksdeelnemers en de effectiviteit van Lingua Receptiva? Uit het onderzoek is gebleken dat bij LaRa voornamelijk herstelsequenties in de vorm van andergeïnitieerd zelfherstel aanwezig zijn. De belangrijkste probleemaanleiding bij LaRa is van lexicale aard, veroorzaakt door een lage taalvaardigheid van de passieve taal van de participanten. Zowel de Nederlandse als de Duitse participanten ondervonden problemen op dit aspect. Om de hoeveelheid aanwezige herstelsequenties te kunnen voorspellen, is de fase van het experiment en de gespreksduur als voorspellende factoren gebruikt. Deze aanwezige hoeveelheid herstelsequenties heeft op haar beurt een voorspellende waarde voor de gesprekslengte en zodoende direct invloed op de voorspelling van het succes van LaRa; een langer gesprek hangt samen met een grotere kans op succes bij LaRa. Hoewel het gesprek langer duurt door de herstelsequenties, lijkt het tegen problemen aanlopen en deze proberen op te lossen met herstelsequenties, een grotere kans op succes bij LaRa.