Show simple item record

dc.rights.licenseCC-BY-NC-ND
dc.contributor.advisorVitse, S.
dc.contributor.authorPlatenkamp, L.T.
dc.date.accessioned2013-07-23T17:01:12Z
dc.date.available2013-07-23
dc.date.available2013-07-23T17:01:12Z
dc.date.issued2013
dc.identifier.urihttps://studenttheses.uu.nl/handle/20.500.12932/13301
dc.description.abstractIn deze scriptie staat de volgende hoofdvraag centraal: In hoeverre is Menuet van Louis Paul Boon te plaatsen in het literair existentialisme? In het theoretische kader wordt de filosofische stroming van het existentialisme behandeld aan de hand van de L’Être et le Neant: Essai d’ontologie phénoménologique (Het Zijn en het Niet: Proeve van een fenomenologische ontologie) van Jean-Paul Sartre, het literair existentialisme in haar culturele context, de literatuuropvatting van Sartre en de literatuuropvatting van Boon. In de methodologie worden verschillende vertelinstanties uitgelegd, het verschil tussen thema’s en motieven en het literair existentialisme aan de hand van Hans van Stralens uiteenzetting in Beschreven keuzes: Een inleiding in het literaire existentialisme. De kenmerken die Van Stralen noemt heb ik ingedeeld in personages, thema’s en motieven en ruimte. Tot slot wordt Menuet geanalyseerd op de motieven en thema’s. Ook de vorm van de roman is aan bod gekomen in de analyse. Het existentialisme was een filosofische stroming die na de Tweede Wereldoorlog aan populariteit won. In deze stroming staat de uitspraak “de existentie gaat vooraf aan de essentie” van Sartre centraal. Sartre bedoelt hiermee dat de mens eerst bestaat om vervolgens zijn essentie, de zijnswijze van ieder individu, vorm te geven. Deze uitspraak ondersteunt hij door het onderzoek naar het bewustzijn in Het Zijn en het Niet. Het resultaat van dit onderzoek is de vrijheid van de mens. Deze vrijheid brengt angst met zich mee. De mens komt namelijk tot het inzicht dat hij de traditionele waarden niet op zijn eigen specifieke situatie kan toepassen. Hij moet zijn eigen waarden zelf bedenken. De mens verdoezelt deze angst door de kwade trouw. Hierbij wordt de vrijheid, die in de mens besloten ligt, ontkent. Volgens Sartre brengt vrijheid verantwoordelijkheid met zich mee. De mens is verantwoordelijk voor zijn eigen daden en voor zijn omgeving. Daarom moet hij zich engageren. Hij betrekt daarbij andere mensen. De ander is echter tegelijkertijd een bedreiging. Hij perkt de vrijheid van het individu in, door de situatie naar zijn hand te zetten. Daarbij speelt de blik een belangrijke rol. Het literair existentialisme is onder te verdelen in twee tendensen: het ethische literaire existentialisme en het esthetische literaire existentialisme. Deze zijn respectievelijk gebaseerd op Sartre en Albert Camus. De eerste tendens gaat uit van maatschappelijke betrokkenheid en veranderingen. De tweede tendens gaat uit van levenskunst: het leven accepteren met al haar negatieve en positieve aspecten en zelf een verhevenheid aan het leven geven. Van Stralen gaat daarnaast uit van een drietal topoi: de grenssituatie, de ander en engagement. Daarbij komen verschillende kenmerken aan bod, die ik heb ingedeeld in motieven en thema’s: existentiële crisis, het ‘Men’, isolement, pressie, de confrontatie met de ander, de blik, het existentiële misverstand, de negatieve of afwezige handeling en herinterpretatie van het christelijke systeem. De ander en de authentieke buitenstaander heb ik ingedeeld bij personages en de gesloten ruimte bij ruimte. Zelf heb ik enkele thema’s en motieven toegevoegd aan de kenmerken van Van Stralen: vrijheid, angst, verantwoordelijkheid, fundamenteel project en kwade trouw. Menuet gaat over drie naamloze personages en hun visie op de wereld: de man, het meisje en de vrouw. De roman bestaat uit drie delen en in elk deel vertelt één personage. Dit is een polyperspectivistische structuur: drie ik-perspectieven worden parallel aan elkaar gepresenteerd. Daarbij is er sprake van informatiecumulatie. Elk personage voegt informatie toe aan hetgeen dat eerder is verteld. In de analyse heb ik de motieven en thema’s besproken. Dit waren: het denken, het handelen, de geest, het lichaam, de beschaving, de natuur, de spil en de verscheidenheid van de wereld. Hier kwamen de volgende literair existentialistische motieven en thema’s uit voort: het existentiële misverstand, isolement, vrijheid/determinisme, de onwenselijke handeling en de afwezige handeling, kwade trouw, de blik, het ‘Men’, eenzaamheid, angst en de existentiële crisis. Ook de topoi is toe te passen op de roman. De roman kan echter niet ingedeeld worden in één van de twee tendensen, zo blijkt uit de anlyse. Menuet is dus in het literair existentialisme te plaatsen door de motieven, thema’s en de topoi. Determinisme is een belangrijk aspect van de roman. Boon geloofde zelf niet (meer) in maatschappelijke veranderingen. Dit komt tot uiting in vorm van de roman: de titel, en daarmee samenhangend de structuur, en de krantenknipsels die boven het verhaal staan afgedrukt. Ook in de inhoud komt het determinisme tot uiting: de vrouw kan niet ontsnappen aan het noodlot, ook al probeert ze dat wel. De structuur zorgt ervoor dat de lezer een bepaald beeld krijgt van de vrouw; de man en het meisje vertellen over haar in de eerste twee delen. In het laatste deel, waarin de vrouw vertelt, komt de lezer er achter dat het beeld van de vrouw niet klopt. De vorm van de roman maakt de lezer attent op zijn voorbarige oordeelzucht. Dit zou kunnen aanzetten tot lezersengagement. Het engagement blijft beperkt tot de roman zelf.
dc.description.sponsorshipUtrecht University
dc.format.extent707544 bytes
dc.format.mimetypeapplication/pdf
dc.language.isonl
dc.titleMenuet De dans van het noodlot
dc.type.contentBachelor Thesis
dc.rights.accessrightsOpen Access
dc.subject.keywordsLouis Paul Boon
dc.subject.keywordsJean-Paul Sartre
dc.subject.keywordsexistentialisme
dc.subject.keywordsliterair existentialisme
dc.subject.keywordsdeterminisme
dc.subject.courseuuNederlandse taal en cultuur


Files in this item

Thumbnail

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record