Wanneer is een systeem goed? Een eerlijk vs. een rechtvaardig systeem en de consequenties voor de samenleving

Abstract

System Justification theorie stelt dat mensen geneigd zijn te geloven in een goed systeem en het willen rechtvaardigen in onrechtvaardige situaties uit een behoefte aan orde en vertrouwen in de toekomst. Dit artikel veronderstelt, in tegenstelling tot veel voorgaand onderzoek, dat er een verschil in definitie bestaat over wat een goed systeem is, namelijk eerlijkheid wat staat voor gelijkheid versus rechtvaardigheid wat staat voor wat iemand verdient. Middels een enquête zijn een tweetal studies uitgevoerd die de veronderstelling bevestigen dat dit definitie verschil inderdaad bestaat en dat mensen meer geneigd zijn het systeem te rechtvaardigen wanneer ze denken in termen van rechtvaardigheid. Ook politieke voorkeur blijkt zoals verwacht van invloed te zijn, rechtse mensen doen meer aan systeemrechtvaardiging en blaming dan linkse mensen. Studie 2 laat zien dat systeemverwerping ook negatieve effecten kan hebben, wanneer het systeem niet veranderd kan worden. Mensen die na het lezen van een onrechtvaardige studiesituatie aan systeemverwerping doen blijken een lagere studiemotivatie te hebben dan mensen die aan systeemrechtvaardiging doen. Het verschil tussen definitie en politieke voorkeur en het al dan niet verwerpen van het systeem vult niet enkel een wetenschappelijke leemte, maar kan ook inzicht bieden in maatschappelijke problematiek.