Zegt het beeld van een spreker meer dan zijn woorden?

Abstract

Hoe overtuig je iemand? Al jaren proberen onderzoekers datgene te vinden wat boodschappen overtuigend maakt. Een aantal van deze onderzoekers richt zich op de vraag hoe argumentatie kan bijdragen aan overtuigingskracht en in het bijzonder wat de rol van statistische en anekdotische evidentie daarbij is. Andere onderzoekers richten zich op de vraag hoe zendervariabelen (zoals geloofwaardigheid en aantrekkelijkheid) de overtuigingskracht van boodschappen beïnvloeden. In dit onderzoek is geprobeerd om beide kanten van dit onderzoeksveld te combineren. Dit is gedaan door de effecten van statistische en anekdotische evidentie op de overtuigingskracht te meten en daarbij na te gaan of eventuele effecten afhankelijk zijn van toegekende zendereigenschappen, in het bijzonder geloofwaardigheid. De centrale hypothese achter dit onderzoek is dat statistische evidentie minder afhankelijk is van brongeloofwaardigheid dan anekdotische. Om deze hypothese te toetsen is een experiment uitgevoerd waarin proefpersonen een korte video met een standpunt te zien kregen. Hierin waren het soort evidentie en type expertise gemanipuleerd. De proefpersonen beoordeelden de video op overtuigingskracht en ze beoordeelden de bron op aantrekkelijkheid en geloofwaardig via een enquête. De resultaten wijzen uit dat hoe meer de proefpersonen de bron overtuigend vinden, hoe meer ze overtuigd zijn van het standpunt wat hen wordt voorgelegd. Hierbij gaat het wel om wat mensen zelf vinden van de bron (de spreker) en niet welk label aan de zender wordt meegegeven. Ook blijkt dat anekdotische evidentie overtuigender is als de bron overtuigend is en statistische als de bron juist niet overtuigend is. Statistische evidentie is dus minder afhankelijk van de indruk van de bron dan anekdotische evidentie. Ondanks deze bevindingen kan de centrale hypothese echter niet aangenomen worden. Uit de resultaten blijkt namelijk dat de overtuigingskracht van het soort evidentie niet afhankelijk is van de dimensie geloofwaardigheid van de bron.