Het consumptielandschap en de nieuwe bewoners: De (mis)match tussen vraag en aanbod in Amsterdam

Abstract

In dit onderzoek staat de gentrifier centraal.Deze ‘nieuwe bewoners’ worden in dit onderzoek vanuit de verschillende gentrificatieprocessen beschreven. De gedachte is dat met een toenemende nieuwe middenklasse (de gentrifiers) er een veranderende vraag ontstaat.Het onderzoek betreft twee delen. Om antwoord te geven op het eerste deel, het onderscheiden van verschillende groepen gentrifiers, is er gekeken naar literatuur rondom de leefstijl en leefwijze. Bourdieu (1984) is de grondlegger van theorie rondom de leefstijl, waarbij een nadruk ligt op de status, identiteit en de perceptie hierop. Dit is gemeten aan de hand van de verbondenheid met de stad Amsterdam. Dit zou resulteren in een groep die sterk verbonden is met de stad en mensen die in Amsterdam wonen om andere redenen (het maken van carrière bijvoorbeeld). Het onderscheid op basis van deze twee leefstijlen is niet uitgekomen. Er is daarom op basis van de leefwijze een onderscheid gemaakt binnen de groep gentrifiers. De leefwijze wordt bepaald door de beperkingen wat betreft tijd en geld, wat mede het activiteitenpatroon van een individu bepaalt. Uit de theorie is naar voren gekomen dat de huishoudenssamenstelling van grote invloed is op de leefwijze. Zo heeft bijvoorbeeld de gentrifier met kinderen meer tijd-ruimtelijke beperkingen en heeft de alleenstaande gentrifier een meer actief consumptiepatroon. Voor al deze groepen, zowel de gentrifiers als de overige bewoners, is gekeken of het voorzieningenaanbod aansluit op de behoefte. Er is hierbij specifiek gekeken naar de dagelijkse voorzieningen en de restaurants en eetcafés.Uit de analyse blijkt dat de ruimtelijke spreiding en de nabijheid van de (dagelijkse) voorzieningen de belangrijkste indicatoren zijn voor de ‘behoefte aan meer’. Is de voorziening niet aanwezig in de directe omgeving, dan is de kans groter dat de betreffende respondent behoefte heeft. De conclusies van het onderzoek zijn dat er verschillende gentrifiers zijn te onderscheiden op basis van de leefwijze. Uit de analyse is echter gebleken dat zij niet een ander consumptiepatroon hebben. De behoefte van de verschillende groepen (zowel gentrifiers als niet-gentrifiers) verschilt dan ook minimaal. Bij de dagelijkse voorzieningen is vooral de ruimtelijke spreiding van invloed op de behoefte aan meer. De aanwezigheid van de voorziening in de directe omgeving bepaalt de behoefte. Dit geldt ook voor de unieke dagelijkse voorzieningen. De behoefte aan restaurants is leeftijdsgebonden; de jongere Amsterdammer heeft veelal meer behoefte. Het onderscheid op basis van de gentrifier bepaalt niet de ‘behoefte aan meer’. De ‘veranderende vraag’ zorgt in dit opzicht niet voor een mismatch tussen vraag en aanbod.