Transitional Justice in Nepal: tussen internationale normen en machtsrealisme

Abstract

In Nepal vond tussen 1996 en 2006 een conflict tussen maoïstische rebellen en de Nepalese staat plaats. In de Comprehensive Peace Agreement dat een einde moest maken aan het conflict beloofden de maoïsten en de Nepalese regering de oprichting van een Truth and Reconciliation Commission (TRC). Deze scriptie gaat in op de vraag waarom de TRC tot op heden niet is opgericht. Het uitblijven van de commissie is deels te wijten aan het feit dat de maoïsten, die nu in de regering zitten, en politici uit andere partijen, geen belang hebben bij onderzoek naar mensenrechtenschendingen door een TRC, omdat zij aanzet hebben gegeven tot schendingen. Zij hanteren een politiek van ‘pappen en nathouden’: de wetten voor de TRC liggen klaar maar ze gaan niet over tot actie. Verder oefent de internationale gemeenschap weinig druk uit op de Nepalese regering om de commissie te realiseren. Dit heeft te maken met de reden waarom de commissie is beloofd. De maoïsten en de regering zagen de TRC namelijk vooral als vehikel om een amnestiebepaling te legitimeren. Amnestie is de afgelopen jaren steeds meer omstreden geworden. De oprichting het Internationaal Strafhof en verschillende ad hoc tribunalen in de jaren negentig gelden als precedent om oorlogsmisdadigers te straffen. Bovendien heeft de VN verschillende documenten uitgevaardigd die door mensenrechtenactivisten worden gezien als onderdeel van het internationaal recht. De VN, die van 2005 tot 2011 een mensenrechtenmissie (uitgaande van de OHCHR, Office of the High Commissioner for Human Rights) in Nepal had gevestigd, wilde de wetgeving voor de TRC, zoals de Nepalese regering deze heeft opgesteld, niet steunen. De OHCHR wilde alleen een TRC steunen die straffen in de toekomst niet zou uitsluiten. Als de OHCHR een mechanisme steunt dat kan aanzetten tot amnestie, verliest de organisatie zijn geloofwaardigheid als voorvechter van de mensenrechten.