Het Elektronisch Patiëntendossier; Een onderzoek naar interactieve beleidsvorming en draagvlak

Abstract

De beleidsvorming rondom het elektronisch patiëntendossier (EPD) is een proces van lange adem. Er wordt al jaren gewerkt aan de invulling en implementatie van het EPD. Uitgangspunt van dit onderzoek is het verschil in draagvlak van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) voor het EPD. De KNMG heeft in mindere mate draagvlak voor het EPD en staat er kritisch tegenover. De NPCF daarentegen staat een stuk positiever tegenover het EPD. Dit onderzoek probeert dit verschil te verklaren door te kijken naar de mate van betrokkenheid van de KNMG en de NPCF. De vraag die in dit onderzoek centraal staat is dan ook: Op welke wijze zijn de KNMG en de NPCF betrokken bij de beleidsvorming rondom het Elektronische Patiëntendossier (EPD) en hoe heeft deze betrokkenheid bijgedragen aan het draagvlak voor het EPD onder de KNMG en de NPCF?

Literatuur over interactieve beleidsvorming toont aan dat een aanname van interactieve beleidsvorming is dat interactieve beleidsvorming leidt tot het creëren of verkrijgen van draagvlak. Op basis van deze aanname is in dit onderzoek de verwachting geformuleerd dat de NPCF meer betrokken is bij de beleidsvorming dan de KNMG. Deze verwachting is onderzocht aan de hand van kwalitatief onderzoek. Hiervoor is een documentanalyse van overheidsdocumenten gedaan en zijn er drie interviews afgenomen met respondenten van de KNMG, de NPCF en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De resultaten zijn geanalyseerd aan de hand van de in de theorie genoemde concepten: het perspectief op interactieve beleidsvorming, het motief voor interactieve beleidsvorming, de kernelementen van interactieve beleidsvorming en de participatieladder.

Het onderzoek toont aan dat de KNMG en de NPCF beide via verschillende programma’s, projecten en overleggen betrokken zijn bij de beleidsvorming rondom het elektronisch patiëntendossier. Het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz), de Stuurgroep en het Platform ICT & Innovatie en verschillende overleggen zijn de belangrijkste onderdelen waarbij beide organisaties betrokken waren. De mate van deze betrokkenheid varieerde bij de KNMG tussen adviseren en coproduceren. Bij de NPCF varieerde de mate van betrokkenheid ook tussen adviseren en coproduceren met een enkele keer raad geven. Beide organisaties hebben draagvlak voor het idee van het EPD op zich, maar verschillen in draagvlak voor de inhoud en de wijze van implementatie. Zo vond de KNMG de implementatie van het EPD te snel gaan en was ze het op bepaalde inhoudelijke punten ook niet eens met de vormgeving van het EPD. De NPCF heeft zich positief achter de wijze van implementatie geschaard, op het gebied van inhoud en proces van implementatie. Ondanks het feit dat de KNMG op inhoudelijk gebied is betrokken bij de totstandkoming van het EPD is het draagvlak toch niet extreem groot. De NPCF en de KNMG verschillen niet veel in mate van betrokkenheid en toch verschilt hun draagvlak wel. Er kan dan ook geconcludeerd worden dat er waarschijnlijk nog andere factoren van invloed zijn op het draagvlak van de KNMG en de NPCF dan alleen de betrokkenheid bij de beleidsvorming.

Afsluitend zijn er aanbevelingen gedaan voor vervolgonderzoek. Uit de resultaten komt naar voren dat de mate van betrokkenheid bij de beleidsvorming niet per se bijdraagt aan het draagvlak. Een eventueel vervolgonderzoek zou zich dan ook kunnen richten op welke factoren een rol spelen bij het verkrijgen van draagvlak. Dit onderzoek naar de bijdrage van betrokkenheid voor draagvlak heeft op kleine schaal plaats gevonden, er zijn echter maar twee organisaties onderzocht. Voor een completer beeld kan een vervolgstudie zich richten op meerdere organisaties die betrokken zijn geweest bij de beleidsvorming rondom het EPD.