Geëngageerd Theater Casestudy: YFC|Switch Onderwijsprojecten - peereducatie in combinatie met educatief theater

Abstract

De hoofdvraag van dit Eindwerkstuk luidt:

Hoe is de werkwijze van YFC|Switch Onderwijsprojecten te plaatsen binnen verschillende werkwijzen van uiteenlopende vormen van geëngageerd theater in de 20e eeuw tot nu?

Switch is de onderwijsafdeling van Youth for Christ en gebruikt onder andere theater als middel om maatschappelijke en levensbeschouwelijke thema’s op middelbare scholen bespreekbaar te maken. Ik heb mij specifiek gericht op hun werkwijze binnen het project REMEMBER ME: een theatervoorstelling, verwerkingsles en workshop over identiteit. Voor deze casestudie heb ik een interview gehouden met Janneke Hart, onder andere schrijfster en regisseur van de theatervoorstelling en ik ben een dag meegegaan met een uitvoering van het project in Veenendaal op 5 juni 2012.

In de werkwijze van Switch zijn veel aspecten terug te zien uit werkwijzen van andere vormen van geëngageerd theater, bijvoorbeeld het politiek vormingstheater. Zo is de werkwijze van Switch in dit Eindwerkstuk uiteengezet naar aanleiding van de driedeling van Gemma van Zeventer die werkte met vormingstheater op scholen in toneelgroep Genesius. Deze drie factoren zijn herkenning, analyse en perspectief. Ook het Vervreemdingseffect van Brecht is terug te zien in de theatervoorstelling REMEMBER ME van Switch. Door het doorbreken van de vierde wand worden leerlingen actief aangespoord om na te denken wat zij uit de theatervoorstelling herkennen. Het wordt het publiek echter op sommige momenten moeilijk gemaakt zich in andere personages te mogen herkennen dan alleen in het hoofdpersonage Jasper. Hij schijnt het belangrijkste te zijn, waardoor andere personages op de achtergrond dreigen te raken. Het creëren van een ‘ideal image’ zoals in de theatermethode ‘Theatre of the Oppressed’ van Boal is terug te zien in de workshop die bij het project REMEMBER ME hoort, waarin leerlingen op creatieve wijze vormgeven hoe zij idealiter hun leven bijzonder zouden willen maken.

Ook peereducatie is voor Switch heel belangrijk. De peereducators binnen Switch worden Switchers genoemd, zij staan op het podium en voor de klas. Door de jonge leeftijd van deze Switchers maken zij makkelijk contact met de leerlingen. Ze staan dichtbij hun belevingswereld. Door de theatervoorstelling krijgen zij automatisch veel respect van de leerlingen aan wie zij lesgeven. Deze aspecten maken het makkelijk voor de Switchers om een veilige en open sfeer te creëren in de lessen. Dit heeft echter ook een keerzijde. De Switchers zijn geen hulpverleners, terwijl sommige problemen van de leerlingen heel heftig kunnen zijn. Daarom verwijzen de Switchers deze leerlingen altijd door naar hun mentor. Binnen REMEMBER ME worden sommige problemen echter anoniem aangegeven. Dit kan de school in een lastig pakket brengen, aangezien je dan weet dat één van de leerlingen in een klas een groot probleem heeft, je weet alleen niet wie. Naar mijn mening, maar ook volgens Hart, is het daarom belangrijk dat er een nazorgprogramma ontwikkeld wordt voor scholen naar aanleiding van REMEMBER ME. Ik ben echter van mening dat dit ook belangrijk is om de impact van het project op de leerlingen te kunnen vergroten.