De Randlords en de pers, De Anglo-Boerenoorlog als media-oorlog

Abstract

J.A. Hobson bezocht Johannesburg en de Kaapkolonie in het oorlogsjaar 1900. Naar aanleiding hiervan schreef hij het boek `The War in South Africa. Its causes and effects'. Hierin beweerde hij dat Zuid Afrika een uniek voorbeeld was van een pers die in eigendom was van en gecontroleerd werd door een kleine groep internationale investeerders die op een conflict uit waren. Met een conflict zouden hun eigen zakelijke belangen het meest zijn gediend. Het onderzoek toetst de validiteit van zijn beweringen waarbij de relaties tussen deze investeerders, ook wel Randkapitalisten genoemd, en de persorganen in zowel Zuid Afrika als in Brittannie nader worden onderzocht. Geconcludeerd wordt dat Hobson`s beweringen te algemeen gesteld zijn. Ze zijn geldend voor wat betreft de situatie in Transvaal en de Kaapkolonie.Uitzondering hierbij was de financiele en redactionele onafhankelijkheid van de meest invloedrijke krant, de `Cape Times'. De situatie in Brittannie week sterk af. Hier waren de nieuwsorganen financieel onafhankelijk en sterk op marketingdoelen gericht. De media speelden in op het door de Britse regering aangewakkerde patriottische en imperialistische sentiment onder de bevolking. Een aantal Britse kranten werd vanuit Zuid Afrika van nieuws voorzien. De publicaties lagen op deze wijze in het verlengde van de door de betreffende investeerders beheerste Zuid Afrikaanse media.