Theatereducatie en -participatie. Een verdieping in de noodzakelijke mogelijkheden.

Abstract

Hoe kan theatereducatie in Nederland de ontwikkeling van een Basisschoolkind beïnvloeden en hoe kan theatereducatie bijdragen aan de bevordering van theaterparticipatie als onderdeel van cultuurparticipatie?In een historisch perspectief op theatereducatie wordt een overzicht geboden hoe theatereducatie zich door de jaren heen in Nederland heeft ontwikkeld. Daaruit blijkt dat vooral de visie van de Duitse Bezetters op kunst en cultuur na de Tweede Wereldoorlog de aanzet heeft gevormd voor de ontwikkeling van theatereducatie. Daarbij richtten de theatergezelschappen aanvankelijk hun aandacht op het Voortgezet Onderwijs. Met de invoering van het overheidsprogramma Cultuur en School wordt ook de positie van cultuureducatie in het Primair Onderwijs versterkt. Voor de huidige stand van zaken zijn de cultuurbeleidsplannen 2009-2012 van de Rijksoverheid en van de Gemeente Amsterdam bekeken. Voor beiden geldt dat in de bevordering van cultuurparticipatie vooral de nadruk ligt op de actieve kant, waarbij er minder aandacht wordt besteed aan receptieve cultuurbeoefening. Enkele plannen die in het cultuurbeleid 2009-2012 zijn opgesteld, zijn echter inmiddels achterhaald en vervallen in verband met de bezuinigingen op kunst en cultuur. Ouders hebben een grote initiële invloed op de cultuurparticipatie van hun kinderen; bij cultuuractieve ouders is de cultuurparticipatie van het kind groter. Theatereducatie heeft grote en belangrijke invloeden op de ontwikkeling van een Basisschoolleerling. Naast de empirische invloed die theater specifiek kan bijdragen aan de ontwikkeling van de hersenen, creativiteit en verschillende leereffecten, is het van groot belang dat beide vormen van theaterparticipatie aangeboden worden. Daarmee is de leerling namelijk beter in staat zichzelf als actieve of meer receptieve cultuurparticipant te kwalificeren, of dat wellicht helemaal in kunst en cultuur bestaat. Al op de Basisschool begint een hersenontwikkeling naar verminderde creativiteit. Daarom is het van groot belang dat kinderen zo vroeg mogelijk op de Basisschool een theaterbewustzijn ontwikkelen, zodat ze hun eigen culturele interesses kunnen ontdekken en hun culturele competentie kunnen inschatten. Op de Basisschool moet theatereducatie een vast onderdeel zijn in een doorlopende leerlijn van cultuureducatie die pas eindigt in de laatste klas van het Voortgezet Onderwijs. Alleen dan is het aannemelijk dat leerlingen hun (aangeleerde) culturele gedrag (mits geïnteresseerd) omzetten met een toenemende mate van cultuurparticipatie als gevolg.