Ouders op de OTS-zitting: De communicatie tussen de rechter en ouders in de rechtbanken van Den Haag en Rotterdam

Abstract

Er is onderzoek gedaan naar de communicatie tussen de rechter en ouders op OTS-zittingen in de rechtbanken van Den Haag en Rotterdam. De vraagstelling die hierbij centraal staat is: Hoe verloopt de communicatie tussen de rechter en ouders op de OTS-zitting? Gekeken is naar de mate waarin de rechter ouders bij de zitting betrekt en in hoeverre de rechter rekening houdt met het begrip van ouders betreffende de zitting. De data is verkregen aan de hand van observaties en semigestructureerde interviews. Uit dit onderzoek blijkt dat de rechter ouders in zekere mate bij de zitting betrekt. Zo worden ouders welkom geheten en worden zij doorgaans vriendelijk, doch kordaat bejegend. De mate waarin persoonlijke omstandigheden van ouders besproken worden, verschilt per zaak en per rechter. Hierbij maken de meeste rechters adequaat gebruik van enkele gesprektechnieken. Daarnaast krijgen vrijwel alle ouders gelegenheid geboden tot spreken. Tevens blijkt uit dit onderzoek dat rechters nog meer rekening zouden kunnen houden met het begrip van ouders op zitting. Zo wordt ouders over het algemeen voorafgaand aan de zitting geen uitleg gegeven over het verloop van de zitting, de rol of functie van ter zitting aanwezig deskundigen, en de reden van de aanwezigheid van ouders op zitting. Het geven van uitleg inzake de reden van de zitting wordt veelal wel gedaan. De meeste rechters spreken over het algemeen in voor ouders begrijpelijke taal, terwijl enkele andere rechters over het algemeen gebruik maken van moeilijkere taal. Doorgaans geldt dat het begrip van ouders niet tot nauwelijks getoetst wordt en ouders niet de mogelijkheid geboden wordt om vragen te stellen. Rechters geven, afhankelijk van de zaak, in verschillende mate verduidelijking aan ouders met betrekking tot hetgeen op zitting gezegd wordt. Het merendeel van de rechters motiveert ten slotte de uitspraak die zij doen.