Naar een soepeler overgang van 3 naar 4 in de bètavakken.

Abstract

In deze studie (aan Het Nieuwe Lyceum te Bilthoven) is de overgang van de 3e naar de 4e klas havo en vwo in de bètavakken onderzocht op de volgende gebieden: (1) de feitelijke rapportcijfers, (2) de mening van de leerlingen en (3) de mening van docenten en schoolleiding. Hierbij is zowel naar een analyse van het probleem als naar een mogelijke oplossing gekeken. De gemiddelde rapportcijfers laten bij de overgang een daling zien van 0,5-1,5 punt, dit is minstens even geprononceerd als in landelijke studies over dit onderwerp. De enquêtes en interviews onder de leerlingen bevestigen dat de overgang door hen als zeer moeizaam wordt ervaren, vooral als het gaat over het niveau van de leerstof en de manier van toetsen. Ze voelen zich geenszins voorbereid op het grote verschil. De docenten voegen hieraan toe, dat de demografische situatie in Bilthoven-Noord bijdraagt aan de moeilijkheden. Op Het Nieuwe Lyceum zitten relatief zeer veel (60%) leerlingen op het vwo, hiertoe aangespoord door hun veelal welgestelde en goedopgeleide ouders. Omdat de school daarnaast vooral ook kansen wil bieden aan alle leerlingen, wordt er wellicht soms te soft gedetermineerd in de 3e klas. Een vijftal oplossingsrichtingen wordt aangedragen: 1. Op het einde van de 3e klas kan een leeratmosfeer worden geschapen die lijkt op die van de 4e klas, met minder toetsen, grotere brokken stof en een hoger inzichtsniveau. In de 4e klas kan daarop worden voortgebouwd. 2. Frequent sectieoverleg over voortgang, aanpak, toetsing en doorlopende leerlijnen zou de aansluiting qua stof kunnen verbeteren. 3. De profielkeuzes van de 3e-klassers zouden beschikbaar gemaakt kunnen worden vóór de prognosevergaderingen. Het héle docententeam kan dan zorg dragen voor een tijdig, rechtvaardig en passend advies naar leerling en ouders. 4. Het imago van het havo zou verbeterd moeten worden, zodat die “halve vwo-ers volwaardige en trotse havisten worden” (aldus een docent). 5. Een meerderheid van de leerlingen wil meer en eerder informatie krijgen over de gang van zaken in de 4e klas. Mentoren van de 3e en 4e klassen worden aangemoedigd hiervan een speerpunt te maken in hun mentorlessen. Deze maatregelen samen zouden de overgang 3-4 aanzienlijk moeten kunnen verbeteren.