De succesfactoren voor schoolboekteksten

Abstract

De vraag welke talige kenmerken helpen bij het makkelijker begrijpen van teksten houdt meerdere onderzoekers bezig. Zo heeft Land (2009) aangetoond dat tekstboekschrijvers zinnen niet zomaar korter moeten maken door verbindingswoorden achterwege te laten. Zwakke lezers hebben juist baat bij gemarkeerde verbanden in zinnen. Land heeft in haar onderzoek meerdere tekstkenmerken tegelijk gemanipuleerd, zowel visuele presentatie als coherentie. In dit huidige onderzoek bekijken we deze kenmerken individueel. De twee vragen die centraal staan luiden “Welk effect heeft coherentie in studieteksten op het tekstbegrip en de tekstwaardering van vmbo-leerlingen? en “ Welk effect heeft visuele presentatie in studieteksten op het tekstbegrip en de tekstwaardering van vmbo-leerlingen? De leerlingen in dit onderzoek kregen twee teksten voorgelegd, zowel een aardrijkskunde- als een biologietekst. Van iedere tekst werden vier verschillende versies gemaakt. Deze werden met of zonder connectieven en doorlopend of gefragmenteerd gepresenteerd. Vervolgens moesten de leerlingen open inferentievragen en een sorteertaak (deze meten het tekstbegrip) en waarderingsvragen over de tekst beantwoorden. De resultaten toonden dat leerlingen een beter begrip van de tekst hadden indien ze een tekstversie met connectieven kregen voorgelegd. Tekstwaardering liet op coherentie geen verschil zien. Connectieven hebben dus een positieve invloed op het tekstbegrip van zwakke lezers. Voor visuele presentatie werden geen effecten gevonden. Dit onderzoek toont dan ook aan dat tekstboekschrijvers gebruik van connectieven moeten maken.