Belichaamd begrip: de rol van image schemas in het begrijpen van Mulholland Drive

Abstract

In dit onderzoek wordt onderzocht wat de rol van image schemas is in de manier waarop de kijker de film MULHOLLAND DRIVE begrijpt. Om dit te bereiken wordt gebruikgemaakt van twee methoden uit de cognitieve filmtheorie die op het eerste oog tegenover elkaar staan. De eerste methode is de top-down georiënteerde methode van David Bordwell en Kristin Thompson die zich richt op schemata en inference making. De tweede methode is gebaseerd op de recent ontstane embodied cognition thesis en richt zich op bottom-up processen en image schemas. In het onderzoeken van de manier waarop de kijker de complexe film MULHOLLAND DRIVE probeert te begrijpen, wordt gebruikgemaakt van een aanpak waarin de twee methoden worden gecombineerd. Eerst wordt aan de hand van de proairetische en de hermeneutische lijn geanalyseerd waar het zwaartepunt in complexiteit in de film ligt en hoe de kijker volgens de theorie van Bordwell en Thompson de film kan interpreteren middels inference making. Ten tweede wordt aan de hand van image schemas onderzocht hoe het lichaam van de kijker middels een automatisch proces van waarneming hem kan ondersteunen in het vormen van een interpretatie. Uit beide analyses resulteert eenzelfde interpretatie, en blijkt dat de moeilijkheid van het begrijpen van de film ligt in het contrast tussen de twee delen waar de film uit bestaat. Het verticality en centrum-periferie image schema kunnen de kijker op belichaamde wijze ondersteunen om dit contrast te begrijpen op een manier die aansluit op de uit de eerste analyse voortgekomen interpretatie. Zo blijkt dat de kijker niet alleen middels een top-down proces van inference making de film begrijpt, maar dat zijn lichaam ook een rol speelt in het proces van begrijpen. De twee methoden staan niet tegenover elkaar maar bieden elkaar juist een waardevolle aanvulling wanneer ze samen ingezet worden en kunnen helpen in het verwerven van bredere en diepere inzichten over de manier waarop de kijker een film begrijpt.