Het Museum van Europa: erfgoed or no good? Europese identiteit, Europees erfgoed en het Museum van Europa
Summary
Het Museum van Europa… wat moeten wij ons daar bij voor stellen? Wat is het nut van een dergelijk museum? Is er een museum nodig om Europeanen de Europese geschiedenis van hun beschaving te tonen? Volgens de oprichters van de vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Europa Museum is dat zeker noodzakelijk. Op de website van het museum staat: ‘Als we verder willen met Europa moeten we allemaal leren dat Europa een eenheid is met meerdere dimensies met een eigen karakter, en niet simpelweg een som is van de naties waaruit ze is samengesteld’. De initiatiefnemers van het museum zijn overtuigd van de noodzaak en de vorming van een Europese identiteit en Europees erfgoed. In deze scriptie staan echter juist deze vragen centraal. De hoofdvraag van deze scriptie luidt: Kan er een Europese identiteit en Europees erfgoed geconstrueerd worden en kan deze identiteit en dit erfgoed op zinvolle wijze uitgedragen, bewaard en getoond worden door middel van een Europees Museum?
Deze scriptie bestaat uit twee delen. In het eerste deel ligt de nadruk op de vorming van een Europese identiteit, een Europese geschiedenis en Europees erfgoed. Identiteitsvorming, erfgoed, en toe-eigening van erfgoed staan in nauw verband met elkaar. De discussie hier omtrent is van groot belang voor mijn uiteenzetting. Erfgoed wordt vaak als middel of symbool gebruikt om naar een gemeenschappelijk verleden te verwijzen van de natie of staat. Vaak worden deze getoond in musea. Historische musea die dit erfgoed in bezit hebben, zijn om die reden altijd onderdeel geweest van het natievormingproces. Het tweede deel van deze scriptie gaat over de taak van musea en meer specifiek over de taak van het Museum van Europa. In het Europees Museum zal worden ingaan op de Europese gemeenschappelijke geschiedenis. In deze scriptie komt de vraag aan de orde of het wel mogelijk is om op deze wijze de geschiedenis te bekijken. Naar welke gemeenschappelijke geschiedenis en welk erfgoed kan verwezen worden en bovenal wat willen de conservatoren daarmee bereiken?
In het eerste hoofdstuk zal worden ingaan op de term erfgoed. In het tweede, derde en vierde hoofdstuk wordt ingegaan op het begrip identiteit, nationalisme en natievorming. Hierbij wordt het verschil tussen politieke en culturele natievorming uitgelegd. Vervolgens wordt grofweg de vraag behandeld of er een Europese identiteit gevormd kan worden en wat aan deze identiteit ten grondslag ligt. Dit wordt duidelijk aan de hand van de verschillende standpunten die door de deelnemers aan het debat over de constructie van een Europese identiteit worden ingenomen. Daarnaast zal antwoord worden gegeven of er in zeker mate een Europese identiteit en Europees erfgoed kan worden aangewezen. In het vijfde en zesde hoofdstuk wordt de link gemaakt naar geschiedschrijving en musea. In hoofdstuk zeven wordt gedetailleerd de opzet van het nieuw op te zetten Museum van Europa te Brussel uiteengezet. Wat is het doel van de conservatoren? Welke voorwerpen behoren in het museum te staan? Tot slot wordt in hoofdstuk acht antwoord gegeven op de vraag of aan het Museum van Europa op zinvolle wijze vorm kan worden gegeven.