Democratie als oplossing: ideaal of werkelijkheid? Een studie naar de invloed van democratie op armoedeverlichting

Abstract

In deze studie wordt onderzocht of er in wetenschappelijke studies bevestiging wordt gevonden voor de veronderstellingen over de invloed van democratie op armoedeverlichting in het Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingbeleid. Dit is gedaan aan de hand van een literatuurstudie en interviews met experts. Er is niet alleen gezocht naar een antwoord op de vraag óf democratie zorgt voor armoedeverlichting, maar ook hóe democratie daarvoor zorgt. Er is dus tevens aandacht voor de (al of niet) werkzame mechanismen en de contextfactoren die de relatie tussen democratie en armoede helpen verklaren. De relatie tussen democratie en armoede wordt centraal gesteld in het (recente) beleid van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De gedachtegang achter dit beleid (‘beleidstheorie’) is allereerst gereconstrueerd. Om te bezien in hoeverre de beleidstheorie ‘evidence-based’ is, is deze vervolgens geconfronteerd met inzichten uit wetenschappelijk onderzoek, waarbij alleen methodologisch verantwoorde onderzoeken zijn betrokken in deze meta-analyse. In aanvulling op de meta-analyse is ook een case study verricht naar de ontwikkeling van de armoedesituatie in Zuid-Afrika sinds het democratiseringsproces alhier.

Uitkomsten van dit onderzoek zijn enerzijds, dat de beleidstheorie van Buitenlandse Zaken goeddeels bevestiging vindt in wetenschappelijk onderzoek, maar anderszijds dat deze gedeeltelijk is gebaseerd op niet-wetenschappelijke notities, zoals politieke belangen. Zowel in de theorie als in de empirsch wetenschappelijke onderzoeken is men het er in grote lijnen over eens dat democratie op den duur een stabiel en bescheiden succes kan hebben in armoedebestrijding. Deze verwachting lijkt bevestiging te vinden in de Zuid-Afrikaanse casus.