De redder van de kenniseconomie. Onderzoek naar het effect van het Nederlandse kennismigrantenbeleid.

Abstract

In dit onderzoek staat het Nederlandse beleid inzake kennismigranten centraal. Kennismigranten zijn migranten die vanwege hun schaarse deskundigheid kunnen bijdragen aan de economie van het land waar zij zich vestigen. Ook Nederland heeft belang bij de vestiging van kennismigranten, omdat we te kampen hebben met een tekort aan hoogopgeleide arbeidskrachten. De hoogopgeleide arbeidskrachten zijn van groot belang voor het leveren van hoogwaardige en kennisintensieve producten en diensten, waarmee Nederland zich kan onderscheiden van de rest van de wereld en kan blijven concurreren met de opkomende economische machten. Om de Nederlandse kenniseconomie te kunnen versterken, is het van belang dat meer hooggekwalificeerde buitenlandse arbeidskrachten zich in Nederland vestigen. Om de kenniseconomie te bevorderen is in 2004 een speciale toelatingsprocedure voor hooggekwalificeerde buitenlandse arbeidskrachten geïntroduceerd: De kennismigrantenregeling. Door de toelatingsprocedure voor kennismigranten eenvoudig, snel en soepel te laten verlopen, wil de Nederlandse overheid het voor kennismigranten aantrekkelijk maken om zich in Nederland te vestigen. De toelating van kennismigranten is in de kennismigrantenregeling gebaseerd op een inkomenstoets. Het is een vraaggestuurd beleid: Het bedrijfsleven bepaalt wie als kennismigrant wordt bestempeld. Door alleen op inkomen te toetsen wordt echter niet direct getoetst of de migrant inderdaad over een schaarse deskundigheid bezit die aan de bevordering van de Nederlandse kenniseconomie kan bijdragen. In dit onderzoek vraag ik me daarom af in hoeverre het Nederlandse kennismigrantenbeleid bijdraagt aan het behalen van de doelstelling van het bevorderen van de Nederlandse kenniseconomie. Om inzicht in deze vraag te krijgen heb ik semi-gestructureerde interviews afgenomen onder eenentwintig respondenten. Ik heb met uitvoerders van het kennismigrantenbeleid gesproken (de IND). Ik heb mensen uit het primaire proces, de beleidsmakende en ondersteunende afdelingen, het management en de procesdirectie (regulier) gesproken. Daarnaast heb ik met veel verschillende experts gesproken bij het Ministeries van Justitie, EZ, OC&W en SZW, sociale partners, adviesorganen en een advocaat. Ook de bedrijven die van de kennismigrantenregeling gebruikmaken zijn via een elektronische enquête bevraagd. Via deze enquête, die door 911 respondenten is ingevuld, heb ik ook inzicht gekregen in de type bedrijven en kennismigranten die van de regeling gebruikmaken. Uit de resultaten van de interviews en de enquête blijkt dat het kennismigrantenbeleid in grote mate bijdraagt aan het behalen van de doelstelling van het bevorderen van de Nederlandse kenniseconomie.