Rationele keuze of sociale invloed? Een onderzoek naar het gebruik van sociaal-wetenschappelijke theorieën over rationele keuze en sociale invloed, bij het verklaren van motieven voor naleving van beleidsinstrumentele wetgeving

Abstract

In deze scriptie wordt de relatieve verklaringskracht van twee sociaal wetenschappelijke theorieën die nalevingsgedrag kunnen verklaren, met elkaar vergeleken. De gebruikte theorieën zijn de Rationele keuze theorie en de Sociale beïnvloedingstheorie. Om de verklaringskracht van deze theorieën in kaart te brengen, worden met behulp van een meta-analyse verschillende nalevingsonderzoeken, welke gebruik maken van de ‘Tafel van elf’, naast elkaar gelegd. De ‘Tafel van elf’ is een instrument dat nalevingsmotieven meet, welke kunnen als indicator worden gebruikt voor de verklaringskracht van de twee gebruikte theorieën. De onderzoeken laten geen eenduidig beeld zien wat betreft nalevingsmotieven of de verklaringskracht van de theorieën. Indicatoren van de Sociale beïnvloedingstheorie blijken voornamelijk nalevingsbevorderend te werken, waar indicatoren van de rationele keuze theorie voornamelijk overtredingsbevorderend werken.