Spelenderwijs leren omgaan met anderen. Over de toepasbaarheid van het Relationele Model op conflicten tussen kinderen van twee en drie jaar.

Abstract

In deze thesis wordt de toepasbaarheid van het Relationele Model (De Waal, 2000) op conflicten tussen kinderen van twee en drie jaar tijdens vrij spel in kindercentra onderzocht. Het Relationele Model ziet agressie als één van de verscheidene manieren waarop een conflict vereffend kan worden. Het doen van herstelpogingen na agressie is aannemelijker als er een sterk gezamenlijk belang is in de voortzetting van de relatie. Conform het Relationele Model maken kleuters gebruik van verzoening in de vorm van vriendelijke hereniging na een conflict, meestal binnen vijf minuten nadat de opponenten uiteen zijn gegaan. Daarnaast blijkt dat kinderen reeds tijdens een conflict verzoeningsgedrag vertonen. Voorgaand onderzoek toont aan dat wanneer kinderen tijdens óf kort na een conflict gebruik maken van verzoeningsgedrag, onderhandelingen, het verbreken van contact en andere ‘zachte’ strategieën, zij meer geneigd zijn om vervolgens een vriendelijke interactie te onderhouden. Dit suggereert dat verzoeningsgedrag van kinderen tolerantie herstelt en sociale relaties in stand houdt. In het huidige onderzoek toont binaire logistische regressie een significant verband aan tussen de sociale relatie die kinderen voor aanvang én na afloop van conflicten hebben. Conflicten eindigen gewoonlijk in dezelfde sociale compositie als dat zij beginnen. Opvallend is dat er geen verband wordt gevonden tussen de sociale relatie voor aanvang van conflicten en het hanteren van conflictstrategieën. Daarnaast wordt er geen verband gevonden tussen het hanteren van conflictstrategieën en de sociale relatie na afloop van conflicten. Het Relationele Model kan wel verklaren waarom de sociale relatie voor aanvang van conflicten onder kinderen van twee en drie jaar onveranderd blijft na afloop van conflicten: kinderen van deze leeftijd hechten blijkbaar al waarde aan het in stand houden van hun sociale relaties en interacties. Het model kan echter niet worden ingezet als verklaring voor de manier waarop kinderen hun sociale relaties en interacties na een conflict in stand houden. Het Relationele Model claimt dat dit gebeurt door middel van verzoening. Het huidige onderzoek onder kinderen van twee en drie jaar spreekt deze claim tegen: kinderen van twee en drie jaar lijken simpelweg graag samen verder te willen spelen.