Het effect van de klankkast op het fonemisch bewustzijn van oudste kleuters

Abstract

Fonemisch bewustzijn is van belang voor het toekomstige lees- en spellingsproces. De onderwijsinspectie heeft gesignaleerd dat er onvoldoende aandacht is voor het fonemisch bewustzijn van kleuters. In dit artikel wordt verslag gedaan van een effectonderzoek naar een stimuleringsprogramma voor het fonemisch bewustzijn bij kleuters. Er is gebruik gemaakt van een aantal toetsen, waar na een factoranalyse de onderdelen uit zijn gehaald die verondersteld worden fonemisch bewustzijn te meten. Er zijn twee deelonderzoeken uitgevoerd, één naar het lange termijn effect en één naar het korte termijn effect. In beide deelonderzoeken zijn er twee groepen gevormd, een experimentele groep waar het programma wekelijks is ingezet en een controlegroep waar dat niet gebeurde. In het eerste deelonderzoek is geen significant verschil gevonden tussen de experimentele en controlegroep. In het tweede deelonderzoek is er wel ondersteuning gevonden voor het korte termijn effect. Als beide onderzoeken samen worden genomen is er geen significant verschil gevonden tussen kinderen waar de klankkast niet of wekelijks is ingezet op de vooruitgang van het fonemisch bewustzijn. Er is een groot verschil gevonden tussen afzonderlijke klassen. De kinderen bij leerkrachten die heel regelmatig (dagelijks) spelletjes deden met betrekking tot klanken scoorden hoger dan kinderen waarbij dat niet gebeurde. De resultaten van het onderzoek worden in de discussie aan een nadere beschouwing onderworpen en er worden aanbevelingen voor verder onderzoek gedaan.