‘A More African Place’: een studie naar de relatie tussen verbeelding en vrijwilligerswerk in Ghana

Abstract

Ik heb geprobeerd duidelijk te maken wat de relatie is tussen verbeelding en vrijwilligerswerk in Ghana. Daartoe ging ik allereerst in op de verwachtingen die vrijwilligers hadden van het werk, Ghana en haar inwoners voordat zij vertrokken. De beslissing om vrijwilligerswerk te doen hangt sterk samen met deze verwachtingen, zo werd duidelijk. De beelden die spreken uit de verwachtingen zijn alom tegenwoordig in de algemene beeldvorming. Deze kent twee belangrijke kenmerken. Ten eerste is de beeldvorming overwegend simplistisch door het gebrek aan verdieping en nuance in de media waarop men zich baseerde. Dit is een rechtstreeks gevolg van de manier waarop de media in het mondiale tijdperk opereert. Deze wordt gekenmerkt door een snelheid die dusdanig hoog is dat simplisme onvermijdelijk wordt. Ten tweede is de beeldvorming het resultaat van machtsverschillen. Ongelijke verdeling van bijvoorbeeld economische, technologische of militaire macht leidt tot een ongelijke verdeling van definitiemacht. De definitiemacht is altijd stevig in handen geweest van ‘het westen’ als het aankomt op de verbeelding van Afrika. Omdat die verbeelding voor een groot deel in de handen van de mondiale media ligt, resulteert dit in krachtige, stereotype en hardnekkige beelden over het continent die vaak sterk lijken op beelden uit een ver en vreselijk

verleden. In relatie tot het eigenlijke vrijwilligerswerk beschreef ik waarom en waarover de vrijwilligers zich verbazen na aankomst en hoe zij zich vervolgens aanpassen aan hun nieuwe omgeving. Ik bepleitte dat verbeelding een sleutelrol speelt in het gedrag: beelden blijken zowel oorzaak als gevolg te zijn van verbazing en aanpassing. Het Afrika dat men zich inbeeldde voor vertrek bepaalt in Ghana nog steeds wat men beleeft. Mondiale processen van beeldvorming, gekenmerkt door historische processen van machtsverschil worden op die manier zichtbaar in de belevingswereld en het gedrag van vrijwilligers in Ghana.