Komt een Turk bij de Dokter...

Abstract

Het doel van dit onderzoek was het verkrijgen van inzicht in het effect van patiëntgericht gedrag van de arts op de communicatie met Turkse patiënten in vergelijking met Nederlandse patiënten, vanuit het perspectief van de mate van wederzijds begrip tussen de arts en de patiënt. Dit wederzijds begrip doelt op de wederzijdse kennis van zowel de arts als de patiënt over elkaars manier van omgaan met ziekte en gezondheid (Harmsen e.a., 2005). Gegevens uit transcripten van 39 op video opgenomen consulten werden geanalyseerd om de mate van patiëntgericht gedrag door de arts en de reactie van de patiënt hierop te achterhalen. Resultaten laten zien dat artsen niet verschillen in de mate waarin zij patiëntgericht gedrag vertonen bij Nederlandse en Turkse patiënten. Wel maken artsen meer gebruik van patiëntgericht gedrag van het type ‘contextualising and facework’ in consulten met hoog wederzijds begrip dan in consulten met laag wederzijds begrip. Bij het analyseren van de reactie van patiënten op patiëntgericht gedrag komt naar voren dat het stellen van vragen die erop gericht zijn de patiënt te betrekken bij beslissingen en de gedachten en het bewustzijn van de patiënt te achterhalen, problemen kunnen opleveren in de communicatie met patiënten. Turkse en Nederlandse patiënten verschillen niet in de mate waarin zij problemen hebben met het beantwoorden van deze vragen. Wel blijkt dat patiënten in consulten met laag wederzijds begrip meer problemen hebben met beantwoorden van dit soort vragen dan patiënten in consulten met hoog wederzijds begrip. Hoewel Turkse en Nederlandse patiënten niet verschillen in de mate waarin zij problemen hebben met wederzijds begrip kan bij de eerste groep het verschil in culturele achtergrond tussen de arts en de patiënt wel problemen opleveren bij patiëntgericht gedrag van de arts. Daarnaast geldt voor deze groep dat een matige tot slechte taalbeheersing een belangrijke rol speelt bij problemen met patiëntgerichte communicatie. Andere factoren die zowel bij Turkse als Nederlandse patiënten een rol spelen bij de moeilijkheden met het reageren op patiëntgericht gedrag van de arts zijn het opleidingsniveau van de patiënt en het wederzijds begrip tussen de arts en de patiënt. Artsen dienen meer informatie aan patiënten verstrekken om hen in staat te stellen mee te denken en beslissingen te nemen. Verder dienen artsen zich bewust zijn van het feit dat patiëntgericht communiceren een westers begrip is en dat patiënten met een niet-westerse allochtone achtergrond door dit verschil in cultuur problemen kunnen hebben met deze vorm van communicatie.